سترجنرال مرادعلی مراد: حکومت و طالبان در گفتگوهای صلح به منافع و بقای خود می‌اندیشند
سترجنرال مرادعلی مراد یکی از نظامیان و جنرالانی پیشین اردوی افغانستان است. او اکنون با استعفا از وظایف دولتی به عنوان معاون اول تیم امنیت و عدالت به رهبری انجنیر رحمت‌الله نبیل، وارد کاروزار انتخاباتی شده است.
شانا نیوز گفتگویی با ایشان انجام داده است که با خواندن آن، با دیدگاه‌ها و نظریات وی درباره گفتگوهای صلح و موارد مرتبط آشنا خواهید شد.
آیا به صلح با طالبان خوشبین هستید؟
تمام اهتمام مردم افغانستان دستیابی به صلح و پایان‌بخشیدن به جنگ و خشونت است؛ اما چگونگی دستیابی به آن است که می‌تواند خوش‌بینی و یا بدبینی را به همراه داشته باشد.
بر اساس تجارب تاریخی می‌توان گفت که هیچ‌گاه با جنگ نمی‌توان به پیروزی دست یافت. در نهایت همه جنگ‌ها به صلح ختم خواهد شد. با توجه به تجارب زیاد نظامی خود در دوره‌های مختلف می‌توانم بگویم که هیچ‌گاه کسی در جنگ برنده نخواهد بود و همه جنگ‌ها به صلح منتهی خواهد شد؛ اما پرسش‌های زیادی همانند موارد زیر از دغدغه‌های مردم افغانستان در مباحث مرتبط با صلح است.
حفظ آزادی بیان، حقوق زنان، جوانان و سایر دستاوردهای مردم افغانستان باید در صدر و در اولویت گفتگوهای صلح و توافقات منتج به آن باشد؛ اما با همه این مسایل باید گفت که ریشه‌های عمیق جنگ در خارج از مرزهای افغانستان است و کشورهای خارجی نیز در این جنگ دخیل هستند.
ما به عنوان میراث‌داران و صاحبان اصلی این نظام باید از صلح حمایت کنیم و همچنین نباید نظام و ارزش‌های آن را فراموش کرده و به آسانی از دست دهیم. به هر ترتیب باید به صلح دست یابیم؛ ولی هرگز نباید حفظ نظام و دستاوردهای دو دهه اخیر مردم را به فراموشی بسپریم.
حفاظت و حراست از آزادی بیان، آزادی زنان و جوانان و دستاوردهایی چون دموکراسی، انتخابات و شرایط تحصیل برای نسل جوان و دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی باید بخشی از اولویت‌های اساسی در گفتگوهای صلح باشد.
آیا در صورت دستیابی به توافقات صلح، به ادامه و استمرار آن خوشبین هستید؟
مردم افغانستان قربانی‌ها، بی‌عدالتی‌ها، نارسایی‌ها، حق‌تلفی‌ها و روزهای سختی را تجربه کرده‌اند؛ بنابراین با توجه به آن، هرگز نباید بسیار خوش‌باور و خوشبین بود. پیچیدگی و ابهام در گفتگوهای صلح باعث نگرانی مردم شده است. ما نیز به عنوان یکی از تیم‌های انتخاباتی می‌خواهیم با مردم افغانستان و برای آنان باشیم، درک نگرانی‌های مردم و ارائه راهکارهای عملی و مفید از اولویت‌های کاری تیم ماست.
در صورتی می‌توان به استمرار و تحکیم صلح خوشبین بود که صلح با طالبان به معنای بازگشت به دهه‌های پیشین نباشد و بتواند ارمغان‌آور صلح و امنیت سراسری با حفظ عدالت و توسعه اجتماعی برای همه شهروندان باشد.
شرایط پس از صلح را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به صلحی که مردم افغانستان در توافقات آن سهیم باشند و آرزوهایشان در آن تحقق یابد می‌توان امیدوار بود؛ اما اگر همانند شرایط کنونی بعضی افراد از گفتگوهای صلح به عنوان بهانه‌‌ای برای شخصیت‌سازی و بده‌بستان‌های سیاسی، جناحی و انتخاباتی بهره‌برداری کنند قطعاً نمی‌توان به صلحی پایدار و افغانستان‌شمول امید بست. تأمین منافع اقشار مختلف جامعه می‌تواند صلحی پایدار و ماندگار را به همراه داشته باشد.
با توجه به شناختی که از طالبان دارید، در صورت دستیابی به توافقات صلح آیا آنان به تعهدات خود پایبند خواهند بود؟
هرچند تاکنون در هیچ جلسه‌ای با حضور طالبان شرکت نکرده‌ام؛ اما می‌دانم که مردم افغانستان خاطرات خوبی از عملکرد آنان در ذهن ندارند؛ اما مذاکره‌کنندگان می‌گویند که طالبان امروز، طالبان دیروز نیستند و با روحیات و رویکرد جدید ظاهر شده‌اند. من امیدوارم چنین باشد. اگر واقعاً آنان طرفدار صلح، منافع ملی و دستاوردهای مردم باشند و در گفتگوها صداقت داشته باشند، قطعاً می‌توان بر تعهداتشان باور داشت.
اگر شما طرف اصلی گفتگو با طالبان باشید، آیا حاضرید برای دستیابی به صلح از خون شهدا و دستاوردهای مردم افغانستان بگذرید؟
پاسخ این پرسش برای من دشوار است. خانواده‌ها و بازماندگان شهدا، وارثان اصلی و حقیقی این سرزمین هستند و حمایت از آنان و پاسداری از خون شهدا دین ملی و اسلامی ماست. نباید خون شهدای نیروهای مسلح افغانستان، خبرنگاران، شهروندان عادی و حتی خارجی‌هایی که در مبارزه با دهشت‌افکنی و حمایت از مردم افغانستان جان‌شان را از دست داده‌اند نادیده گرفته شود.
در گفتگوهای صلح نباید با سهل‌انگاری و بی‌دقتی گام برداشت؛ زیرا ما خواستار قطع فوری جنگ و صلحی دایمی و پایدار هستیم و نمی‌خواهیم با سطحی‌نگری و برخوردهای عقده‌ای و ساده‌انگارانه با سرنوشت قربانیان جنگ بازی شود.
شما به عنوان یکی از فرماندهان ارشد افغانستان، در صورت توافقات صلح، شرایط خانواده‌های شهدا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا خون شهدا و نیروهای مسلح افغانستان پس از صلح همچنان حراست خواهد شد؟
همان‌گونه که قبلاً اشاره کردم، عقلانی‌ترین مسیری که باید برای پایان جنگ آن را برگزید، صلح است. به مذاکره‌کنندگان و سران دخیل در گفتگوهای صلح به صراحت می‌گویم که شهدا و بازماندگانشان حق بزرگی بر مردم و کشور ما دارند و هرگز نباید خون شهدا و قهرمانان نیروهای مسلح افغانستان در گفتگوهای صلح با طالبان نادیده گرفته شود؛ زیرا تحت فشار جان‌فشانی‌ها و مبارزات آنان و سایر نیروهای مسلح افغانستان، اکنون طالبان حاضر شده‌اند تا به مصالحه تن دردهند.
هرگاه به خواست‌ها و شرایط آنان و سایر اقشار جامعه برای شرایط پس از صلح چاره‌اندیشی شود، قطعاً می‌توان افزون بر تأمین صلح و ثبات پایدار، حافظ خون شهدا و حامی خانواده‌های آنان بود.
چرا با نزدیک به دو دهه جنگ با طالبان با آن‌هم نیروهای مسلح افغانستان موفق به نابودی کامل طالبان نشدند؟
همان‌گونه که یاد کردم، جنگ چهل ساله کشور دارای ریشه‌های خارجی است؛ بنابراین به دشواری می‌توان در این باره قضاوت کرد؛ اما با آن‌هم نمی‌توان توان رزمی و مبارزات نیروهای مسلح افغانستان را نادیده گرفت.
همان‌گونه که می‌دانید طی پنج سال حکومت آقای غنی ۴۵ هزار تن از نیروهای مسلح ما به شهادت رسیدند؛ اما قطعاً آمار تلفات نیروهای امنیتی از ابتدای جنگ تاکنون آمار تکان‌دهنده‌ای را نشان خواهد داد. درک و هضم این آمار برای مردم افغانستان و خانواده‌های نیروهای مسلح کشور دشوار است. مردم ما بسیار مقاوم و صبورند و از قربانی دادن در راستای عزت و اقتدار کشورشان نمی‌هراسند؛ قطعاً که هیچ ملت دیگری تحمل چنین خساراتی را ندارد.
مهم‌ترین چالش فراروی صلح در افغانستان چیست؟
عدم اعتماد و صداقت باعث عدم پیشرفت روند صلح میشود. در شرایط کنونی بازیگران داخلی و خارجی در پی دستیابی به منافع خود هستند؛ ولی اگر می‌خواهند در راستای منافع مردم افغانستان گام بردارند باید از شرایط کنونی به درستی بهره‌برداری کنند و بیش از این به شخصیت‌سازی، فردمحوری و منافع حزبی و سیاسی خود نپردازند؛ زیرا در هر صورت طرف اصلی این مذاکرات صلح و قربانیان جنگ مردم افغانستان هستند نه آنان!
از میان انتخابات و صلح کدام را برمی‌گزینید و فکر می‌کنید کدامیک به منافع مردم افغانستان است؟
انتخاباتی را برمی‌گزینیم که در فضای صلح‌آمیز برگزار شود. در چنین فضایی جعل، تقلب و تزویر راه ندارد و حاصل آن گزینش افراد شایسته، میهن‌پرست و کارآمد خواهد بود. از میان برداشتن فساد اداری و چالش‌های متعددی که هم‌اکنون حکومت و مردم افغانستان با آن دست به گریبان هستند نیز می‌تواند از پیامدهای صلح و برگزاری انتخابات شفاف باشد.
چرا حکومت به برگزاری انتخابات و مخالفان به تشکیل حکومت موقت و گفتگوهای صلح بیشتر تأکید می‌کنند؟
حکومت و مخالفان، هردو به بقا و منافع خود می‌اندیشند و تصمیمات آنان واکنشی، احساساتی و ناآگاهانه است و قطعاً در تصامیم این‌چنینی میزان خطا و اشتباه بسیار زیاد است و باید از آن حذر کرد. در چنین فضایی و با توجه به عدم مشارکت سیاسی فعال مردم ما، اصلی‌ترین قربانیان شهروندان افغانستان خواهند بود.
اکنون کسانی داعیه‌دار صلح و تصمیم‌گیری درباره مسایل کلان مملکتی هستند که باید به آنان گفت «تو کار زمین را نکو ساختی/ که به آسمان نیز پرداختی».
رهبرانی که هم‌اکنون پیش‌قدم گفتگوهای صلح هستند، فرصت‌های بی‌شماری را در اختیار داشتند و خود را آزمودند و «آزموده را آزمودن خطاست!» بنابراین انتظار می‌رود در این بحث مهم (صلح) عرصه را بر نمایندگان واقعی مردم و جامعه مدنی تنگ نکنند و بگذارند تا نمایندگان واقعی مردم نیز در این روند مهم ملی مشارکت مستقیم داشته باشند.
چرا در کنفرانس مسکو شرکت نکردید؟
من یکی از ارتشیان و سپاهیان مردم این سرزمین، بانیان این نظام و از بنیان‌گذاران و نخستین پیژن‌وال اردوی ملی افغانستان هستم. شبانه‌روز تلاش کردم تا اردوی ملی کنونی افغانستان ساخته شود.
اکنون اردوی ملی افغانستان تمثیل‌کننده عزت، اقتدار و غرور افغانستان است و هرکس فکر نابودی و یا انحلال آن را در سر بپروراند دشمن افغانستان و مردم آن است. زمانی نیز افغانستان اردویی قوی و مقتدر داشت، اردویی که از سرمایه‌های ملی و بیت‌المال این کشور بنیان نهاده شده بود متلاشی شد؛ اما اکنون به هیچ احدی این اجازه را نخواهیم داد تا خواب و خیال فروپاشی و یا انحلال اردوی ملی افغانستان را در سر بپروراند.
مطرح شدن این پیشنهاد باعث شد تا در کنفرانس مسکو حضور نیابم؛ اما بعدها کسانی که پیشنهاد انحلال اردوی ملی افغانستان را مطرح کرده بودند، حرف‌شان را پس گرفتند و اعلام کردند که هیچ‌گاه در پی انحلال یا تجزیه اردوی ملی افغانستان نیستند.
کنفرانس مسکو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از آنجایی که این کنفرانس میان رهبران و سران احزاب جهادی و شخصیت‌های سیاسی برگزار شده بود، می‌توان آن را خوب ارزیابی کرد؛ اما عدم حضور نمایندگان واقعی مردم و مطرح‌شدن برخی مباحث برای قربانیان جنگ و مردم افغانستان قابل قبول نبود.
حضور بعضی چهره‌هایی که گذشته‌های دور تاکنون در آزمون ملت ناکام بوده‌اند در مذکرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قضاوت آن را به تاریخ و مردم افغانستان واگذار می‌کنم. حالا قضاوت درباره آنان زودهنگام است؛ اما در لابلای صحبت‌هایم اندکی به این موضوع پرداختم. اما بهتر است قضاوت درباره آن را به نسل جوان و تحصیلکرده افغانستان واگذار کنیم، نسلی که امروز همه چیز را درک می‌کند.
