نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
به مناسبت روز جهانی حقوق بشر باید یادآور شد که این مفهوم در ادبیات غرب و شرق تعاریف متفاوتی دارد، اما در اصل، حق و عدالت گمشده جامعه انسانی است. انسان همواره کوشیده است تا عدالت برقرار شود.
افلاطون در کتاب جمهوری از زبان سقراط و گلاوکن به پرسش بنیادین عدالت میپردازد؛ عدالت گاه مصالحهای خوانده میشود، اما در نهایت معنای ساده آن قرار گرفتن هر چیز در جای خود است، و این همان حقی است که انسان بهعنوان انسان دارا میباشد.
حق حیات کمترین و بنیادیترین حق است. در جوامع مدرن، حقوقی چون حق انتخاب، حق اعتراض، حق پیشرفت و حق اظهار وجود اصول اولیه دموکراسی و مبنای شکلگیری حاکمیتاند.
حاکمان مشروعیت خود را از مردم میگیرند و حق حاکمیت در اصل متعلق به فرد و جامعه است. با این حال، حقوق بشر در فرهنگهای مختلف بار معنایی متفاوتی دارد. فعالان حقوق بشر بر این باورند که کرامت انسانی و پذیرش انسان بهعنوان موجودی مستقل، مفهومی مشترک میان همه ملتهاست؛ انسان به ماهو انسان حق دارد نفس بکشد، زندگی کند و از کرامت برخوردار باشد.
با وجود این، حقوق بشر امروز ایرادهای اساسی دارد. جهانی بودن آن محل پرسش است: کدام جهان؟ آیا تجربه یک جنگجوی طالب که دو دهه در میدان جنگ تنها کشتن و کشته شدن دیده، با تجربه یک شهروند غربی که فلسفه کانت و شوپنهاور میخواند، یکسان است؟
طالبان حقوق بشر را مفهومی غربی و مایه فساد میدانند. در نگاه آنان، بشر تنها کسی است که مانند خودشان فکر و رفتار کند؛ مردی با لنگی، ریش بلند و ذهنی بسته. زن اساساً از دایره بشر خارج است.
در گفتمان طالبانی، انسان در صغارت کامل است؛ حق و حقوق او نه بر اساس کرامت انسانی، بلکه بر اساس قومیت، برداشتهای خشک از دین و رادیکالیسم تعیین میشود.
آنها حقوق بشر را به کسانی محدود میکنند که آماده فدا کردن جان خود در راه رهبرانشان باشند. چنین برداشتی از بشر، فاصلهای عمیق با کرامتی دارد که دین و فلسفه برای انسان قائل شدهاند. روز جهانی حقوق بشر فرصتی است تا این شکافها دیده شوند و بار دیگر یادآوری شود که عدالت و حق، تنها زمانی معنا مییابند که انسان بهعنوان انسان پذیرفته شود، فارغ از جنسیت، قومیت و باور.
منیژه باختری، سفیر افغانستان در اتریش، در روز جهانی حقوق بشر تأکید کرد که زنان و دختران افغانستان نباید نادیده گرفته شوند. او مقاومت آنان را الهامبخش خواند و از جامعه جهانی خواست اصول حقوق بشر را پاس بدارد. باختری هشدار داد که افغانستان باید در دستور کار جهانی باقی بماند و حقوق زنان همچنان اولویت سیاسی و اخلاقی باشد.
یوناما در روز جهانی حقوق بشر هشدار داد که زنان افغانستان با شدیدترین محدودیتها در آموزش، کار، صحت و مشارکت اجتماعی روبهرو اند. این نهاد تأکید کرد که جامعه جهانی باید مانع **نقض بیشتر حقوق آنان** شود. همزمان، ریچارد بنت گزارشگر ویژه سازمان ملل گفت اصول بنیادین حقوق بشر غیرقابل معامله است و سکوت در برابر نقض آن، ارزشهای جهانی را تضعیف میکند.
جنبش فانوس آزادی در روز جهانی حقوق بشر هشدار داد که زنان افغانستان زیر سلطه طالبان با شدیدترین محرومیتها روبهرو اند؛ از آموزش و کار محروم شده، استقلال اقتصادیشان تضعیف گردیده و آزادی رفتوآمدشان محدود شده است. این جنبش از جامعه جهانی خواست با فشارهای سیاسی و حقوقی، از کرامت انسانی زنان دفاع کرده و زمینههای حمایت و پناهجویی فراهم سازد.
انجمن ندای نوین زن افغان در روز جهانی حقوق بشر با انتقاد از سکوت جامعه جهانی، محرومیت زنان و دختران افغانستان از آموزش، کار و زندگی آزادانه را برجسته ساخت. این انجمن تأکید کرد که حقوق بشر زمانی معنا دارد که زنان افغانستان نیز انسان شمرده شوند و خواستار اقدام عملی و الزامآور برای حمایت از شهروندان افغانستان شد.