کشت تریاک در افغانستان؛ «کاهش چشم‌گیر یا تطهیر طالبان؟»

نهادی موسوم به الیس (AlCIS) که بریتانیا مستقر است، روز سه‌شنبه هفته جاری ادعا کرده است که کشت تریاک در ولایت هلمند در جنوب افغانستان، تا بیش از 99 درصد کاهش یافته است.

این نهاد ادعا کرده است که این آمار را بااستفاده از تجزیه‌وتحلیل تصاویر ماهواره‌ای به دست آورده است.

این نهاد که خود را «شرکت پیشرو تجزیه‌وتحلیل جغرافیایی» می‌داند، می‌‌گوید که تحقیقات و تحلیل‌های جدید این شرکت و یک محقق امور افغانستان به‌نام «دیوید منسفیلد» همچنین نشان می‌‌دهد که کشت تریاک در جنوب افغانستان نسبت به سال گذشته، ۸۰ درصد کاهش یافته است.

بخش افغانستان بی‌بی‌سی نیز به‌تازگی گزارش مشابهی نشر کرده است و ادعا کرده است که کشت تریاک در افغانستان «کاهش محسوسی» داشته است.

این رسانه بریتانیایی نوشته است که «بی‌بی‌سی به شواهدی یافته است که نشان می‌دهد دولت طالبان در افغانستان موفقیت چشم‌گیری در کاهش کشت خشخاش به دست آورده است.»

آیا کشت تریاک در افغانستان واقعا کاهش یافته است؟

گزارش بی‌بی‌سی و نهاد بریتانیایی آلسیس، شک و تردیدهای زیادی را در مورد کاهش کشت تریاک در افغانستان ایجاد کرده است.

این نهاد بریتانیایی ادعا می کند که در سال 2022 میلادی 120 هزار هکتار زمین در افغانستان تریاک کشت شده است.

اما این میزان در سال 2023 میلادی به یک هزار هکتار زمین رسیده است که نشان‌دهنده «موفقیت» طالبان در کاهش کشت تریاک است.

این نهاد همچنین ادعا کرده است کاهش در کشت تریاک در افغانستان از زمانی به وجود آمده است که ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، آن را ممنوع اعلام کرد.

یک کارشناس پروژه مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد در واکنش به این گزارش و گزارش رسانه بی‌بی‌سی گفته است که تنها با تصاویر ماهواره‌ای نمی‌توان سطح کشت تریاک در افغانستان را تشخیص داد.

او گفته است که «باتوجه به تجربه من از علم سنجش از دور در بخش کوکنار، گزارش و تصاویر السیس بسیار بسیار بی‌کیفیت‌اند و باتوجه به کیفیت پایین این تصاویر، این گزارش به‌ کلی غلط است.»

شماری از شهروندان افغانستان نیز این گزارش را نادرست دانسته‌اند و گفته‌اند که آنان در سفرهای‌شان به ولایت هلمند، صدها جریب مزرعه تریاک را مشاهده کرده‌اند.

تطهیر طالبان

واکنش‌ها به گزارش کاهش کشت تریاک در افغانستان تنها به نادرست بودن این گزارش ختم نشده است و شماری از شهروندان و چهره‌های سیاسی، آن را «تلاشی برای تطهیر و سفیدنمایی طالبان» دانسته‌اند.

کارشناس پروژه مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد که به شرط حفظ هویتش با رسانه ایندیپندینت صحبت کرده، گفته است «اعلام کاهش سطح کشت کوکنار در افغانستان با استناد به تصاویر ماهواره‌ای تطهیر طالبان و بزرگ‌نمایی مبارزه ادعایی آنان با مواد مخدر است.»
مجیب‌الرحمان رحیمی، مشاور پیشین عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان در واکنش به این گزارش، در صفحه رسمی توییتر خود نوشته است که «طالب و‌ زرع، تولید و قاچاق موادمخدر دو روی یک سکه‌اند.»

آقای رحیمی در ادامه توییت خود گفته است که «طالبی که تروریست، قاتل، انتحاری، قاچاق‌بر و ناانسان نباشد طالب نیست.»

مشاور پیشین رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان با ادبیاتی که نشانگر خشم او از این گزارش است، نوشته است که «روی‌تان سیاه با این دروغ‌های شاخ‌دار، عکس‌های ماهواره‌ای و این سفیدنمایی‌ها.»

رهبر گروه طالبان در اوایل سال گذشته خورشیدی، با صدور فرمانی، کشت، تولید، خرید و فروش مواد مخدر را ممنوع کرد و افزود که با متخلفان برخورد می‌شود.

از آن زمان تاکنون، مقامات طالبان بارها تأکید کرده‌اند که آنها با مواد مخدر مبارزه می‌کنند، اما در عین حال کشورهای آسیای مرکزی از افزایش قاچاق مواد مخدر از افغانستان بارها اظهار نگرانی کرده‌اند.