توپ آتش‌بس در زمین طالبان؛ جنگ پنهان اسلام‌آباد و طالبان

شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، در تازه‌ترین موضع‌گیری خود گفت اسلام‌آباد آماده است در صورت پذیرش «شرایط عادلانه» از سوی طالبان، وارد گفت‌وگو شود. او افزود با برقراری آتش‌بس ۴۸ ساعته میان دو طرف، تصمیم دربارهٔ آتش‌بس دایمی اکنون «در زمین طالبان» است.

به گزارش خبرگزاری شانا، نخست‌وزیر پاکستان روز پنج‌شنبه، ۲۴ میزان، در نشست کابینه فدرال این کشور تأکید کرد که طالبان به‌صورت رسمی خواستار آتش‌بس شده و پیشنهاد خود را به اسلام‌آباد ارائه کرده است. او گفت که دیروز تصمیم گرفتیم آتش‌بس موقت برقرار کنیم و پیامی ارسال شد که اگر طالبان بخواهند شرایط عادلانه ما را از راه گفت‌وگو برآورده سازند، آماده‌ایم. توپ اکنون در زمین طالبان است.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که طی روزهای اخیر، تنش‌های مرزی میان طالبان و پاکستان در ولایت قندهار شدت گرفته و پس از میانجی‌گری سازمان ملل، دو طرف به آتش‌بس موقت تن دادند. اما در پسِ ظاهر این آتش‌بس، نشانه‌های یک بحران عمیق‌تر نهفته است.

تحلیل‌گران بر این باورند که ریشه اصلی تنش میان طالبان و پاکستان، حضور گسترده اعضای تحریک طالبان پاکستانی (تی‌تی‌پی) در خاک افغانستان است. این گروه که از متحدان دیرینه طالبان به‌شمار می‌رود، پس از بازگشت طالبان به قدرت، پناهگاه‌های امنی در مناطق مرزی افغانستان به‌دست آورده است. از آن زمان تاکنون، حملات مرگبار تی‌تی‌پی علیه نیروهای امنیتی پاکستان افزایش چشم‌گیری یافته است.

اسلام‌آباد بارها طالبان را متهم کرده که نه‌تنها از برخورد با تی‌تی‌پی خودداری کرده، بلکه در مواردی مستقیما از این گروه حمایت نظامی و لجستیکی کرده است. مقام‌های پاکستانی باور دارند رهبران تی‌تی‌پی آزادانه در ولایت‌های شرقی افغانستان رفت‌وآمد دارند و از آنجا عملیات خود را علیه پاکستان طرح‌ریزی می‌کنند.

طالبان اما هرگونه حضور سازمان‌یافته تی‌تی‌پی در خاک افغانستان را رد کرده و مدعی‌اند که هیچ گروهی اجازه استفاده از خاک افغانستان علیه کشورهای دیگر را ندارد. با این حال، شواهد میدانی و گزارش‌های نهادهای امنیتی پاکستان خلاف این ادعا را نشان می‌دهد.

به باور کارشناسان، برخورد طالبان با تی‌تی‌پی آزمونی برای سنجش میزان تعهد این گروه به اصول روابط بین‌الملل است. اگر طالبان بخواهد از اتهام «پناه‌دادن به تروریستان» رهایی یابد، ناگزیر است روابط خود را با تی‌تی‌پی قطع و اقدامات عملی در مهار آن انجام دهد در غیر آن، درگیری‌های مرزی، حملات متقابل و بحران دیپلماتیک میان طالبان و پاکستان به‌زودی از سطح هشدار عبور کرده و به رویارویی مستقیم خواهد انجامید؛ رویارویی‌ای که ریشه‌های آن در حمایت طالبان از شاخه‌های هم‌پیمان خود نهفته است.