معرفی کتاب؛ روش‌شناسی علوم سیاسی

دکتر سید محمدتقی حسینی

سید صادق حقیقت (متولد ۱۳۴۱) استاد دانشگاه و نویسنده ایرانی در حوزه اندیشه سیاسی اسلام،نظریه همروی را مطرح کرده‌ است.

نظریه همروی راه سومی میان دو گرایش متنی و گرایش فرامتنی به دین است و در مقابل دو رویکرد حداکثری و حداقلی به اسلام، قرار می‌گیرد. کتاب «روش‌شناسی علوم سیاسی» از جمله آثار اوست.

دکتر سید صادق حقیقت سابقه تدریس در دانشگاه فلوریدا در سال ۱۳۹۵ را در کارنامه دارد و هم‌اکنون رئیس دانشکده علوم سیاسى دانشگاه مفید است.

روش‌شناسی، دانشی درجه دوم است که بررسی و تحلیل روش‌های مختلف در یک علم می‌پردازد. دیدگاه کثرت‌گرایانه حاکم بر کتاب روش‌شناسی علوم سیاسی، به شکلی، نقد دیگر طبقه‌بندی‌ها محسوب می‌شود. این کتاب پس از طرح کلیاتی درباره روش و روش‌شناسی، مباحث خود را از اثبات‌گرایی و کارکردگرایی شروع کرده و سپس به نقد آن‌ها در قالب روش‌های تفهمی و پسامدرن می‌نشیند.

کتاب روش‌شناسی علوم سیاسی علاوه بر داشتن دغدغه‌های فوق درصدد است مثال‌هایی بومی در مورد خاص اسلام و ایران بیابد تا فهم آن‌ها برای خواننده سهل‌تر شود. براساس منطق نوشتار حاضر ابتدا به پاره‌ای مباحث مفهومی و مقدماتی ـ بالاخص در حوزه فلسفه علم ـ پرداخته شده است.

فصل دوم به روش‌های رفتارگرایانه، و فصل سوم به روش‌های موجود در مکتب کارکردگرایی، نوکارکردگرایی و نظریه سیستم‌ها مربوط می‌شود. از آن جا که جامعه‌شناسی معرفت به ارتباط اندیشه و امر واقع می‌پردازد در فصل بعد جامعه‌شناسی معرفت و تاریخ‌گرایی مورد کاوش قرار می‌گیرد.

فصل پنجم روش‌های تفهمی ـ ناقد اثبات‌گرایی و رفتارگرایی تلقی می‌شود و بر تفکیک روش‌های علوم تجربی و علوم انسانی تکیه می‌زند. فصل بعد که به روش‌های ساختار و پساساختارگرایانه پرداخته، جنبه مقدمه‌ای برای فصل آخر دارد. در فصل پایانی عمده‌ترین روش‌های پسامدرن ـ دیرینه‌شناسی، تبارشناسی، شالوده‌شکنی و گفتمان ـ مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.