وضعیت بحرانی مهاجرین افغانستانی در اندونزی
پناهجویان افغانستانی در اندونزی از شرایط سخت زندگی در این کشور و بی‌سرنوشتی‌شان شکایت می‌کنند. آنان چندین سال است که با برپایی تظاهرات و دادخواهی‌های مدنی از سازمان ملل، کشورهای مهاجرپذیر و سایر سازمآن‌های حامی مهاجرین می‌خواهند به وضعیت‌شان رسیدگی شود.
به گزارش شانا به نقل از شفقنا؛ براساس گزارش‌ها، مشکلات مهاجرین در اندونزی در سال جاری بیشتر شده تا حدی که برخی از آنان دست به خودکشی و خودسوزی زده‌اند.
حسن راتق، فعال حقوق مهاجرین در اندونزی در گفت‌وگو با شفقنا می‌گوید: «بسیار سخت است بتوانیم با زبان بیان کنیم که پناهجویان اینجا در چه وضعیتی به سر می‌برند، چون وضعیت خیلی سخت‌تر از آن‌چیزی است که بتوان با الفاط آن را بیان کرد. در اینجا وضعیت به‌شدت طاقت‌فرسا و اذیت‌کننده است.»
راتق در ادامه گفت: «در اینجا مهاجرین هیچ‌گونه حق و حقوقی ندارند. یک مقداری کمکی هم که از طرف سازمان جهانی مهاجرت (IOM) به پناهجویان می‌شود کفاف زندگی پناهجویان را حتی در حد بخورونمیر هم نمی‌کند.»
براساس گفته‌های این فعال حقوق مهاجرین، دولت اندونزی هم در قبال پناهجویان مسئولیت‌هایی دارد ولی تاهنوز جنبه عملی را به خود نگرفته است: «طبق یک فرمانی که در سال ۲۰۱۶ از سوی رئیس جمهور کنونی اندونزی صادر شد، این کشور مکلف است که باید برای پناهجویان اسکان بدهند و همین‌طور تامین نیازهای صحی و مالی پناهجویان نیز به عهده آن‌هاست، که متاسفانه این تعهدات هیچ‌کدام عملی نشده است.»
وی در ادامه گفت: «سخت است به دنیا توضیح بدهیم که در اینجا چه می‌گذرد! وقتی شرایط آنقدر سخت است که یک پناهجو را وادار به خودکشی و خودسوزی می‌کند نهایت رنج و بی‌پناهی پناهجویان را نشان می‌دهد. در کل می‌توان گفت برای یک مهاجری که حتی می‌خواهد از این شرایط جهنمی با مرگ نجات یابد، اینجا فعلا جهنم دیگر است که فقط ظاهر زیبا و سبز دارد.»
زندگی پناهجویان در اندونزی چگونه می‌گذرد؟
این فعال حقوق مهاجرین افزود: «بسیاری از مهاجرین در اینجا هشت نُه سال می‌شود شب و روز منتظرند و ثانیه‌شماری می‌کنند که چه وقت یک تماس تلفنی از طرف اداره مهاجرت سازمان ملل متحد یا «UNHCR» یا سایر نهادهای نجات‌دهنده به پناهجویان گرفته شود و به آن‌ها خبر دهند که مثلا شرایط اسکان مجدد شما فراهم شده و قرار است از اینجا نجات کنید. این مهاجرین شب و روز با تلفن کوچکی که در اختیار دارند منتظر همین خبر خوش هستند که از طرف UNHCR به آن‌ها داده شود.»
راتق با بیان عواملی که باعث مشکلات موجود برای پناهجویان در اندونزی شده، می‌افزاید: «بسیاری از مهاجرین افغانستانی حدود ده سال است که از کشور و خانواده شان دور هستند. آن‌ها در اینجا در بی‌سرنوشتی و بلاتکلیفی مطلق به سر می‌برند. سلب آزادی‌های فردی، نداشتن حق کار و گشت‌وگذار آزاد نیز به شدت روح و روان آنان را آسیب رسانده است.»
زندان بهتر از اینجاست
راتق با بیان شرایط سختی که پناهجویان در اندونزی دارند و نمی‌توانند از کوچک‌ترین حقوق اولیه انسانی‌شان برخوردار باشند، تصریح کرد: «اینجا بدتر از زندان است، چون آن‌هایی که زندان رفته‌اند، حداقل یک جرمی را مرتکب شده‌اند و شاید دادگاه برای‌شان حکم صادر کرده باشد که شما چند سالی باید در زندان بمانید، اما سرنوشت این مردم در اینجا معلوم نیست که قرار است چند سال زندانی باشند. حداقل اگر برای مهاجرین مثلا گفته شود که شما ده سال بعد به‌عنوان پناهجو از اینجا به کشور سوم برده می‌شوید حداقل این قابل تحمل‌تر است تا این که زندگی سخت و نامعلوم داشته باشند.»
وی افزود: «وقتی بسیاری از پناهجویان به دفاتر سازمان ملل و سایر دفاتر مربوطه مراجعه می‌کنند و از سرنوشت‌شان می‌پرسند، آن‌ها به پناهجویان می‌گویند که شاید شما اصلاً در برنامه اسکان مجدد پذیرفته نشوید. ادارات مهاجرت هم با این‌ها برخورد درست و انسانی نمی‌کنند. مواردی هست که حتی کارمندان این سازمان به جای توجه به عمق درد و مشکلات پناهجویان به آن‌ها گفته اند: ما شما را دعوت نکرده بودیم، برگردید به کشور خودتان!»
این فعال حقوق مهاجرت از آنچه که «تحقیر، توهین و بی‌سرنوشتی مهاجرین در اندونزی» می‌گوید، انتقاد داشته، خواستار توجه سازمان ملل، کشورهای حامی مهاجرین، رسانه‌ها و سایر نهادهای حامی حقوق مهاجرت است: «سرنوشت نامشخص، مشکلات اقتصادی و همچنین توهین‌ها و توهین‌ها از جمله عوامل عمده‌ای‌اند که باعث می‌شود یک پناهجو دست به خودسوزی، خودکشی بزند یا دهانش را بدوزد، چون آن‌ها دیگر توان تحمل چنین حالتی را ندارند.»
به اساس گفته‌های راتق، «دولت اندونزی سالانه ۷۰ میلیون دالر از آدرس مهاجرین به دست می‌آورد» ولی کم‌ترین مسئولیتی در قبال مهاجرین احساس نمی‌کند: «نفعی که دولت اندونزی از طریق مهاجرین به دست می‌آورد پول‌هایی است که سالانه به آن از طرف سازمان جهانی مهاجرت (IOM) و UNHCR واریز می‌شود.»
او در ادامه می‌گوید، در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ مهاجرین به اندونزی نیامده‌اند. وضع قانون‌های سختگیرانه اندونزی و شیوع گسترده ویروس کرونا که به دنبال مسافرت مرزها بسته شد و تردد به این کشور هم خیلی دشوار شد، باعث شده که در دو سال اخیر به اندونزی پناهجوی جدید وارد نشود، مگر تعدادی از مسلمانان که از کشور میانمار آواره شده‌اند.
راتق می‌افزاید: «هنوز برنامه‌ای مشخص برای حل مشکلات پناهجویان از سوی سازمان ملل و سایر نهادهای حامی مهاجرت وجود ندارد. در گفت‌وگوهایی رودررو هم که ما با نمایندگان این نهاد داشتیم آن‌ها حرف قانع کننده‌ای برای ما نداشتند.»
وی به نقل از برخی مسئولان سازمان‌های مهاجرت می‌گوید که احتمال می‌رود در آینده نزدیک سهمیه اسکان مجدد در اندونزی بیشتر شده و در آینده شاید شاهد کیس‌های بیشتر مهاجرتی خواهیم بود.
این فعال حقوق مهاجرین در پایان ابراز امیدواری می‌کند که کشورهای مهاجرپذیر برای پذیرش پناهجویان افغان در اندونزی، اقداماتی را روی دست بگیرند و پناهجویان را از این بی‌سرنوشتی نجات دهند.
براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی مهاجرت، در اندونزی حدود ۱۳۱۰۰ هزار پناهجو زندگی می‌کنند که ۷۵۰۰ نفر آن را پناهجویان افغانستانی تشکیل می‌دهند که از میان ۷۵۰۰ مهاجر افغانستانی بیشتر از ۴ هزار آن به‌عنوان پناهنده و یا واجد شرایط اسکان مجدد شناخته شده و شرایط پذیرش حدود ۲۸۰۰ تا ۳۰۰۰ پناهجوی دیگر تاهنوز نامعلوم است.
