بحران سیاسی، کرونا و فقر در افغانستان!

شاید شرایط کنونی و ناسازگاری بر سر پذیرش انتخابات را بتوان حاصل معضلی تاریخی در افغانستان دانست که همواره حاکمان کشور بر سر تقسیم قدرت و به دست آوردن منابع بیشتر جنگ‌ها را آغاز کرده و تا مرز تاخت‌وتاز و جنگ‌های ویرانگر پیش رفته‌اند.

چالش‌ها و تنش‌های انتخاباتی دور پیش با پادرمیانی جان کری، وزیر خارجه پیشین آمریکا باعث ظهور حکومت وحدت ملی شد، حکومتی که طرفین با وجود پذیرش آن، تا آخرین لحظات از آن اعلام نارضایتی و بیشترین وقت خود را صرف برملا کردن ناکارآمدی و ضعف طرف مقابل کردند.

و اکنون نیز بازهم پس از یک دوره پنج‌ ساله دوباره به همان نقطه اول و دعوا برسر پذیرش نتیجه انتخابات بازگشته‌ایم؛ اما این دور افزون بر بحران انتخاباتی و تروریسم، شیوع ویروس کرونا در کشور، نگرانی‌های بسیاری را در میان شهروندان برانگیخته است.

اکنون نه‌تنها نگرانی‌ها از پیامدها و فرجام این بحران افزایش یافته است؛ بلکه به میزان زیادی شهروندان به بهبود وضعیت کشور در عرصه‌های مختلف و گره‌گشا بودن ارزش‌های دموکراتیک (انتخابات، دموکراسی و …) برای حل معضلات و چالش‌ها بی‌باور شده‌اند.

ایالات متحده که به نوعی یکی از حامیان اصلی حکومت افغانستان و تمویل‌کننده مالی آن به شمار می‌رود در ماه‌های اخیر تلاش‌های بسیاری را برای پایان دادن به این بحران و حل منازعه میان دکتر عبدالله و دکتر غنی انجام داده است. این کشور افزون بر تشویق طرفین برای حل منازعات و کنار آمدن، افغانستان را به کاهش و حتی قطع کمک‌های مالی تهدید کرده است.

به باور بسیاری از کارشناسان در صورت قطع کمک‌های مالی ایالات متحده عملاً زمینه سقوط نظام و وخامت وضعیت کنونی، کلید خواهد خورد؛ هرچند دکتر غنی پس از اعلام آمریکا مبنی بر کاهش و قطع کمک‌ها، گفت که برای چنین شرایط نیز از پیش تدبیر اندیشیده‌ است؛ اما کارشناسان می‌گویند که هرگز حکومت افغانستان توان پرداخت مصارف نهادها، سازمان‌ها و از همه مهم‌تر هزینه‌های نیروهای امنیتی را ندارد.

افزون بر آنچه یاد شد، پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، حکومت با اعلام قرنتینه و رخصتی نهادها و سازمان‌های حکومتی و غیرحکومتی از شهروندان خواست تا در خانه بمانند؛ درخواستی پیش‌گیرانه‌ لازمی که در صورت استمرار حتی می‌تواند بسی بیشتر از ویروس کرونا برای اکثر شهروندان کشنده‌تر باشد و پیامدهای ناگوار اقتصادی و اجتماعی فراوانی به همراه داشته باشد.

بخش زیادی از شهروندان کابل و سایر ولایت‌ها باتوجه به چند دهه جنگ و ناکارآمدی نهادها و سازمان‌های سامان‌دهنده جامعه، از بی‌کاری و عدم اشتغال رنج می‌برند. نبود کارخانه‌جات بزرگ، کشاوری صنعتی و فعال، تولیدی‌های خُرد و بزرگ، ساختمان‌سازی، راه‌سازی و … که می‌تواند موجب ایجاد اشتغال برای افراد بی‌سواد و یا با مهارت‌های کم شود، اکثر این‌گونه شهروندان را با مشکلات شدید اقتصادی دچار کرده است. آنان جزو کسانی هستند که با مشقت فراوان نیازهای ضروری روزانه خود را با کار روزانه به دست می‌آورند؛ اما اکنون مجبورند در خانه بمانند و شاهد شرایط سخت و دشوار خود فرزندانشان باشند.

هرچند در شرایط کنونی بودجه و نهاد خاصی توسط حکومت برای سامان‌دهی شرایط کنونی اختصاص و تشکیل یافته است و از طرفی برخی کشورهای خارجی و اتحادیه اروپا کمک‌های نقدی برای مبارزه با ویروس کرونا به حکومت افغانستان پرداخت کرده‌اند؛ اما با آن‌هم تاکنون هیچ اتفاق خوش‌آیند و امیدوارکننده‌ای در این راستا نیفتاده است.

توزیع چهارونیم کیلو گندم توسط حکومت در غرب کابل، حجم زیادی از نارضایتی‌ها و انتقادات را حتی در سطح وکلای پارلمان و کاربران شبکه‌های اجتماعی به همراه داشته است. اظهارات آقای وحید عمر در پارلمان که توزیع آن را پروژه‌ای آزمایشی عنوان کرد بر شدت ناامیدی شهروندان از رسیدگی به بحران کنونی و ناتوانی حکومت در مدیریت شرایط بحرانی افزوده است.

اما با همه ضعف‌ها و سوء‌مدیریت حکومت در کنترل و مدیریت وضعیت کنونی، در بسیاری از شهرهای بزرگ برخی نیک‌اندیشان و خیرین با توزیع مواد غذایی و نیازمندی‌های اولیه شهروندان بی‌بضاعت، توانستند روزنه امیدی باشند برای خانواده‌هایی که حتی در تهیه نان خشک در شرایط کنونی دچار مشکل شده‌اند.

تعدادی از کاربران شبکه‌های اجتماعی با انتقاد از سران و رهبران احزاب و گروه‌های سیاسی که اکنون تمام وقت‌شان صرف تشکیل جلسات و دیدوبازدیدها میان سران حکومت برای عقب نماندن از قافله قدرت سیاسی در کشور شده است؛ آنان را به بی‌توجهی به وضعیت شهروندان متهم کرده‌اند.

با توجه به نشانه‌های موجود و پیامدهای انتخابات‌های پیشین، تنها چیزی که اکنون می‌تواند پایان بخش بحران انتخاباتی کنونی باشد، دخالت مستقیم ایالات متحده، اتحادیه اروپا و ملل متحد برای افزایش فشارها بر دکتر عبدالله و دکتر غنی باشد تا با پایان دادن به بحران کنونی توان و انرژی و ظرفیت‌های موجود را برای مقابله با کرونا و همچنین مبارزه با دهشت‌افکنان بسیج کنند و بیش از این با استمرار شرایط کنونی بر میزان فشار بر شهروندان نیفزایند.

• ناشناس