زنان افغانستان و بندهای تاریخی: نگاهی به کتاب «جنس دوم»

«زن بودن» یا «زن شدن»؟

دوبوار در این کتاب به صراحت بیان می‌کند که «هیچ کس زن به دنیا نمی‌آید، بلکه زن می‌شود.»

این جمله کلیدی، به ما نشان می‌دهد که چگونه جامعه با ساختارهای فرهنگی، تاریخی و مذهبی خود، نقش «زن» را به افراد تحمیل می‌کند. در افغانستان نیز، این نقش با محدودیت‌های بسیاری همراه است. زن، نه به عنوان یک فرد مستقل با حقوق و آزادی‌های برابر، بلکه به عنوان موجودی وابسته به مردان، تعریف می‌شود.

«دیگری» بودن

یکی از مفاهیم مهمی که دوبوار در کتابش مطرح می‌کند، مفهوم «دیگری» بودن زن است. در جامعه مردسالار، زن به عنوان «دیگری» مرد، تعریف می‌شود. یعنی، هویت زن نه بر اساس خودش، بلکه بر اساس مردان و در رابطه با آنها شکل می‌گیرد.

این مسئله، استقلال و فردیت زن را از بین می‌برد و او را به موجودی منفعل و وابسته تبدیل می‌کند.

بندهای تاریخی

زن افغانستانی، علاوه بر محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی، در بند تاریخ و سنت‌های پدرسالارانه نیز گرفتار است. این بندها، نه تنها آزادی عمل و انتخاب را از او می‌گیرند، بلکه حتی نحوه تفکر و نگرش او را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.

زن، به جای آنکه خودش را به عنوان یک فرد مستقل و توانا ببیند، از طریق چشم مردان و با معیارهای آنها، خود را می‌سنجد و ارزیابی می‌کند.

آینده زنان افغانستان

برای تغییر وضعیت زنان در افغانستان، لازم است که این بندها گسسته شوند. زنان باید بتوانند خود را از نقش‌های کلیشه‌ای و تحمیلی رها کنند و به جای «زن بودن» به معنای جامعه، «خود» را به عنوان یک فرد مستقل و آزاد تعریف کنند.

این امر، نیازمند تغییر در نگرش جامعه و مردان نیز هست. مردان باید بپذیرند که زنان نیز انسانند و حقوق برابر با آنها دارند.

«جنس دوم» و زنان افغانستان