پس‌لرزه‌های خنده روحانی؛ کدام دستاوردهای افغانستان رؤیای ایران است؟

به گزارش شانا به نقل از یورونیوز؛ آقای روحانی روز دوشنبه ۷ دلو گفت: «این انتخابات را الکترونیکی کنیم بابا. افغانستان هم این کار را کرد (همراه با خنده رئیس جمهوری و حاضران در این سخنرانی) بیاییم این کار را بکنیم، این چیزی نیست که.»

برخی کاربران ایرانی و افغانستانی با هم‌رسانی کردن این بخش از گفته‌های رئیس جمهوری ایران در شبکه‌های اجتماعی، او را در مظان اتهام «تحقیر» همسایه شرقی قرار دادند. اما علیرضا معزی، معاون اطلاع‌رسانی دفتر رئیس جمهوری ایران با ارائه تفسیر رسمی ازآنچه او «طعنه» آقای روحانی توصیف کرد، خنده‌های او را حاوی نوعی خودانتقادی دانست.

اما شاه حسین مرتضوی، مشاور ارشد رئیس جمهوری افغانستان با انتشار متنی در صفحه فیس‌بوک خود خطاب به رئیس جمهوری ایران گفت:‌ «به ما طعنه نزنید، از ما بیاموزید.» او سپس مواردی از «تسامح و تساهل سیاسی» دولت افغانستان را که به گفته او باهدف تحقق «ارزش‌های دموکراسی، آزادی بیان، حقوق بشر و کرامت انسانی» صورت گرفته، برشمرد.

در مقابل حسام‌الدین آشنا، مشاور ارشد رئیس جمهوری ایران با انتشار توئیتی در مقام دلجویی از همتای افغانستانی خود برآمد و مخاطب آقای روحانی را مسئولان ایرانی تعبیر کرد.

هم‌زمان برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی چه در قالب نظرات واکنش‌های مقام‌های رسمی دو دولت و یا با انتشار نوشته‌های مستقل، شواهد خود را از تبعیض اعمال شده توسط دولت ایران علیه مهاجران افغانستانی نوشته‌اند. آن‌ها به مواردی همچون حق تحصیل رایگان، پوشش بیمه تأمین اجتماعی، اعطای اقامت دایم، صدور شناسنامه برای کودکان دارای مادر ایرانی و پدر افغانستانی و ارائه آسان مجوز قانونی کار اشاره کردند که اکثر مهاجران قانونی در کشورهای خارجی برخوردارند؛ ولی افغانستانی‌ها در ایران از آن‌ها محروم بوده‌اند.

البته مقام‌های دولت ایران پیش‌تر در توضیح چرایی این شیوه برخورد با مهاجران افغانستانی ادعا کرده‌اند که آنچه به‌عنوان تبعیض دولتی علیه مهاجران عنوان می‌شود تنها شامل مهاجران غیرقانونی بوده است. معضل مازاد عرضه نیروی کار در بازار ایران و تحمیل شرایط دشوار اقتصادی در سال‌های جنگ و تحریم نیز به‌عنوان دلایلی عنوان شده که دولت ایران را از حمایت مالی و اقتصادی کافی از مهاجران پرشمار افغانستانی ناتوان کرده است.

چرا پناهجویان ایرانی به افغانستان درخواست پناهندگی می‌دهند؟

اما واکنش‌های عمومی به خنده‌های سه روز پیش حسن روحانی از روز چهارشنبه وارد مرحله جدیدی شده است. طی دو روز گذشته تعدادی از فعالان فضای مجازی با به راه انداختن موجی جدید، به مقایسه دستاوردهای نظام نوپای دموکراتیک افغانستان با حکومت ۴۰ ساله ایران پرداخته‌اند. افغانستان طی ۴۰ سال جنگ داخلی، ۱۵ سال پیش یعنی در سال ۲۰۰۴ میلادی موفق به برگزاری نخستین انتخابات ریاست جمهوری شد. ادامه فعالیت این دموکراسی نوپا در شرایطی است که دولت قانونی افغانستان ۵۳ درصد خاک این کشور را در اختیار دارد و درگیر جنگی مداوم با شورشیان طالبان است.

با وجود سطح بالای ناامنی برای غیرنظامیان افغانستانی، منتقدان خنده‌های طعنه‌آمیز علیه مردم و دولت افغانستان معتقدند که آن‌ها طی دوره کوتاهی دستاوردهای قابل‌اعتنایی به دست آورده‌اند که گاه برای دولت ایران همچنان دور از دسترس است.

به‌عنوان نمونه یک فعال فضای مجازی به فهرستی از آزادی‌های سیاسی و اجتماعی در افغانستان اشاره کرده که جملگی از مطالبات اصلی گروه‌های سیاسی، فعالان حقوق بشری و روزنامه‌نگاران ایرانی از دولت‌ها بوده است.

همچنین کاربر دیگری موضوع مبارزه با فساد در ایران را موضوع توییت خود قرار داده و به وجود تشکیلات مبارزه با فساد در افغانستان مباهات کرده است.

عضو دیگری از شبکه توییتر با نام نازنین نیز به تفاوت شرایط اقتصادی دو کشور اشاره کرده و روند رشد اقتصادی افغانستان و رشد ارزش برابری پول ملی این کشور در برابر ریال ایران را حائز توجه دانسته است.

البته نرخ رسمی برابری مورد اشاره این کاربر در بازار آزاد تهران طی معاملات روز پنج‌شنبه به ۱۷۹۰ ریال رسید.

در همین حال کاربر دیگری شکوائیه (یخگلگی) خود از آقای روحانی را به وجود کارت‌های بانکی بین‌المللی در افغانستان و عدم وجود حجاب اجباری در این کشور خلاصه کرده است.

منتقد دیگری نیز نبود فیلترینگ رسمی در افغانستان را نقطه پررنگ مزیت نظام حکومتی این کشور نسبت به ایران دیده و به طور تلویحی مسدود بودن بسیاری از سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب در ایران از جمله فیس‌بوک و توییتر را نقد کرده است.

پویا که خود را فعال اقتصادی معرفی کرده با انتشار توییتی مدعی است که به خاطر دشواری‌های ناشی از تحریم‌های مالی آمریکا علیه ایران برای برخی فعالان اقتصادی ایرانی اخذ تابعیت، شناسنامه و پاسپورت افغانستان جذاب شده است.

هم‌زمان با اعلام برخی نارضایتی‌ها نسبت به وجود سانسور دولتی در ایران، پیش‌تر مجیب مهرداد، سخنگوی وقت وزارت معارف (آموزش و پرورش) افغانستان نیز در گفتگو با یورونیوز گفته بود: «در افغانستان سانسور فرهنگی نداریم.»

البته در مواجهه با توجه قابل‌توجه برخی کاربران فضای مجازی به دستاوردهای ۱۵ ساله افغانستان، مخاطبانی نیز این سؤال را مطرح کردند که با وجود این همه دستاورد و مزیت چرا مهاجران افغانستان هنوز از بازگشت به کشور خود امتناع می‌کنند.

سوالی که با پاسخ‌هایی مشابه این جمله مواجه شده که متأسفانه ناامنی گسترده در افغانستان و ادامه جنگ ۴۰ ساله در این کشور، حق حیات انسان‌ها را همچنان تهدید می‌کند و تا فراگیری کامل دموکراسی در این کشور راهی طولانی باقی است.