طالبان در پی گسترش پایگاه‌های نظامی و تغییر بافت جمعیتی

طالبان دستور تخلیه چند روستای ولایت پنجشیر را صادر کرده‌اند؛ اقدامی که در ادامه سیاست‌های مشابه در ولایت‌های دیگر افغانستان، نگرانی‌ها درباره تغییر بافت جمعیتی و نقض حقوق غیرنظامیان را افزایش داده است.

منابع محلی در پنجشیر تأیید کرده‌اند که طالبان دستور تخلیه روستاهای الوک، استایچه، اسپیانا و دشتک را صادر کرده‌اند. این مناطق به‌عنوان «ساحه نظامی» تعریف شده و از باشندگان خواسته شده خانه‌ها و زمین‌های خود را ترک کنند.

به گفته منابع، طالبان حدود هفت تا هشت ماه پیش هشدار داده بودند که دشتک و اطراف آن به منطقه نظامی تبدیل خواهد شد. اکنون روند اداری تخلیه به‌طور رسمی آغاز شده و فشارها بر مردم برای ترک محل زندگی‌شان شدت گرفته است.

باشندگان محل می‌گویند این تصمیم بدون هیچ طرح شفاف برای جبران خسارت، تأمین مسکن جایگزین یا تضمین حفظ دارایی‌های شخصی اتخاذ شده است. بسیاری از خانواده‌ها نسبت به آینده خود، سرنوشت زمین‌ها و امکان بازگشت ابراز نگرانی جدی کرده‌اند.

این اقدام طالبان در پنجشیر بی‌سابقه نیست. در سال‌های گذشته، گزارش‌های متعددی از تخریب خانه‌ها، مساجد و مکاتب در قندهار، بلخ و بغلان منتشر شده است؛ مناطقی که طالبان آن‌ها را به پایگاه‌های نظامی تبدیل کرده و باشندگان را به کوچ اجباری وادار کرده‌اند.

این روند، زندگی هزاران خانواده را تحت تأثیر قرار داده و نگرانی‌ها درباره نقض گسترده حقوق غیرنظامیان را افزایش داده است. پنجشیر اما جایگاه ویژه‌ای در نگاه طالبان دارد؛ این ولایت به دلیل موقعیت جغرافیایی کوهستانی و پیشینه تاریخی مقاومت، برای طالبان اهمیت راهبردی و نمادین دارد. تسلط کامل بر پنجشیر نه تنها جنبه نظامی دارد، بلکه برای طالبان بار سیاسی و تبلیغاتی نیز به همراه دارد؛ زیرا کنترل این منطقه به‌عنوان پایان نماد مقاومت تلقی می‌شود.

تخلیه اجباری روستاهای پنجشیر نه تنها یک اقدام نظامی، بلکه تهدیدی جدی علیه حقوق بنیادین مردم و هویت اجتماعی این منطقه است. تکرار چنین سیاست‌هایی در ولایت‌های دیگر افغانستان نشان می‌دهد که طالبان در پی تثبیت سلطه خود از طریق تغییر بافت جمعیتی و ایجاد پایگاه‌های نظامی گسترده‌اند؛ روندی که می‌تواند بحران انسانی و بی‌ثباتی محلی را تشدید کند.