در جوامع دمکراتیک، قدرت با احترام به حقوق بشر اعمال می‌شود

واژه دموکراسی از زبان یونانی می‌آید و معنـی آن تقریباً «حکومت مردم» است. مسـائل مربـوط به دموکراسی چندین هزار سـال موردبحث بوده اما هیچ تعریف جهان‌شمولی که همه آن را قبـول داشته باشند برای آن وجود ندارد. یکی از دلایل آن‌هم این است که دمـوکراسی همــواره درحال‌توسعه و تغییر است. اما نکاتی هم وجود دارند که بسیاری در مورد ارتبـاط آن با دموکراسی توافـق دارند، مثلاً ارزش و حقوق برابر انسان‌ها، آزادی اندیشه، آزادی چاپ و نشر و بیان، برابری انسان هادر مقـابل قانون و نیز برگزاری انتخابات آزاد.

در یک جامعه دمکراتیک با انتخابات عمومی و آزاد، اشخاصی که حق رأی دارند می‌توانند به حزب و سیاست‌مداران مورد اعتماد خود رأی دهند تا آنان در تصمیم‌گیری‌های ملی، منطقه‌ای و محلی، نمایندگان موکلان خود باشنـد. سیاستمـداران و احـزابی که بیشـ‌ترین آرا را آورده و اکثریت آرا را گرفته‌اند، قدرت بیشتری در اتخاذ تصمیم ها دارند.

سیاستمداران انتخـاب شـده، نمایندگان کسانی هستند که آنان را انتخاب کرده و از همـین رو این نظام دموکراسی نـیابتی یا نمایـندگی نامیده می‌شود. دمـوکراسی نیابتی امـروزه یک نظام معمــول در جهــان است و نظامی است که ما در سوئد هم از آن استفاده می‌کنیم.

با وجود اینکه در یک جامعه دموکراتیک حـق تصمیم‌گیری با اکثریت است، گروه اقلیت نیز دارای حقـوقی است که نمی‌توان به آسانی زیر پا گذاشت. یک اصل اساسی در جامعــه دموکراتیک این است که قدرت با احترام به حقوق بشر اعمال می‌شود. این بدین معنـی است که تصمیم‌گیرندگان و قدرت‌مداران حق ندارند افراد و گروه‌هایی را که نظراتی مخالف با نظرات آنان دارند، سرکوب کنـند. تمــام افـراد جامعه حق دارند نظرات خود را بیان کنند.

انتخـابـات عمومـی مهم‌ترین ابزار مردم برای تأثیرگذاردن بر نحوه اداره کشور است. برای اینکه دمـوکراسـی در کشــوری کارآیی داشتــه باشد حضور و شرکت مردم در آن بسیار مهم است. شرکت هر چه بیشتر مردم در انتخابات عمومی باعث تقویت دموکراسی می‌شود. عضویت مردم در انجمن‌ها و بحث و گفتگوی سیاسی با دوستـان و همکاران نیز به قدرت گرفتن دمکراسی کمک می‌کند. یک راه دیگر برای این کار، تماس مستقیم با سیاستمــداران و بیـان نظـرات و ایده‌های شخصـی است. شرکت وسیع مردم در انتخــابات تضمینی خواهــد بـود برای اینکه سیاست جاری در کشور همان سیاستی است که اکثریت مردم طالب آن هستند.

اما برای اینکه یک جامعه دموکراتیک شود تنها حضور مردم در انتخابات عمومـی کافی نیست. برای اینکه دمـوکراسی بـتوانـد عمـل کند آنچه در فاصله بین انتخابات رخ می‌دهد نیز بسیار مهم است.

یکی دیگر از شروط دموکراسی صحبت همراه با احترام است. هم باید به آنچه دیگران می‌گویند گوش کرد و هم نظرات خود را بیان نمود. احساس تعلق کردن مردم به جامعه برای یک نظام دموکراتیک کارآمد بسیار مهم است. این مردم هستند که از طریق انتخابات عمومی سیاست کلی جامعه را تعیین می‌کنند اما آنان باید هم‌زمان بتوانند بر زندگی روزمره خود نیز، مثل مدرسه، کار، محله و خانواده تأثیر بگذارند.

بحث بر سر معنی دموکراسی در یک جامعه دموکراتیک به‌خودی‌خود مهم است. توقف این بحث می‌تواند نشانگر این باشد که از نظر بسیاری از مردم دموکراسی دیگر اهمیت زیادی ندارد و این به نوبه خود می‌تواند نشانه تضعیف دموکراسی باشد.

این سؤال که آیا دموکراسی خـوب است یا خیر، از زمـانی که این مفهــوم پا گرفت مطــرح بوده است. کسانی هستند که معتقدند نظام‌های دموکراتیک همیشه مانند نظام‌های دیکتاتوری سریع و کارآمد نیستند و عقیده دارند که نظام‌های دیکتاتوری با سرعت تصمیم‌گیری خود می‌توانند تصمیمات گوناگونی را اتخاذ می‌کنند. در یک جامعه آزاد همه باید بتوانند نظر خود را بیان کنند و با مصالحـه و رأی‌گیری به تصمیمات لازم برسند. به همین علت در شرایط بسیـار حساس حتی در نظام‌های دموکراتیک نیز می‌توان برای رسیـدن به سرعت و کیفیت، اصـول دمـوکراسی را کنار گذاشــت. در شرایط بحرانی گاهـی رهبران جامعه احتیاج به اخذ تصمیمات سریع برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت موجود دارند.

نمونه‌های وحشتناک فراوانی از دولت‌های غیردموکرات وجود دارد که مردم خود را سرکوب و ترور کرده‌اند. در حکومت‌های دیکتاتوری، مردم به خاطر نظراتشان و یا تعلق داشتن به یک قوم و یا گروه خــاص زندانی می‌شوند. تاریخ نشـان داده است که حکومت‌های دموکراتیـک بهــتر از دیگران آزادی فردی و حقوق بشر را پاس می‌دارند و اینکه دموکراسی و صلح معمولاً هـنگامی که مردم کشورهای مختلف در تماس و دادوستد هستند، پابرجا می‌ماند.

• منبع: رادیو سوئدن