معدن مس بلخاب، فرصت یا تهدید!
ذخایر مواد معدنی افغانستان یکی از بزرگترین ثروتهای ملی این کشور است. این ذخایر شامل باریت، کرومیت، زغال سنگ، کبالت، مس، طلا، سنگ آهن، سرب و همچنین مقدار زیادی لیتیوم و فلزات دیگر میشود.
گاز، نفت، سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، پتاس، نمک، گوگرد، تالک، روی و سایر مواد معدنی دستنخورده میتواند باعث رشد و توسعه اقتصادی کشور شود که بدون شک میتواند سنگبنای افغانستان مدرن را بگذارد و مسیر آن به سوی توسعه و ترقی هموار کند.
جنگ، ناامنی، حضور گروههای مافیایی و تروریستی، مداخلات کشورهای همسایه و برخی کشورهای دیگر، فساد گسترده در حکومت و … باعث غارت منابع غنی معدنی افغانستان با ارزش بیش از تریلیونها، دالر شده است.
در صورت آغاز به کار معادن بلخاب و حضور شرکتهای بزرگ در این عرصه، نباید ضررهای فراوان آن را به محیط زیست این منطقه نادیده گرفت. ضررهای بلندمدتی که کشورهای استخراجکنندهای مانند شیلی، اسپانیا، پرو، ایران و… آن را تجربه کردهاند؛ اما میتوان گفت که مفاد و سود فراوانی نیز به اقتصاد کشور و ساکنان منطقه خواهد داشت.
نکته مهم برای رسیدن به ضرر کمتر و مفاد بیشتر برای رشد این جامعه کوچک، در گرو اتحاد و همدلی مسئولان، وکلا، متنفذین، بزرگان و جوانان تحصیلکرده بلخاب است؛ هرچند که نمیتوان سیاستهای اقتصادی حکومت و نهادهای دخیل در این را نادیده گرفت.
نفاق، ناهماهنگی، حزبگرایی و نبود تعقل در نسل جوان بلخاب، میتواند پیامدهای ناخوشایند و جبرانناپذیری به همراه داشته باشد.
معدن مس بلخاب به گفته کارشناسان داخلی و خارجی، یکی از بزرگترین معادن مس جهان است. در سالهای اخیر دولت افغانستان هر از گاهی درباره آغاز کار استخراج این معدن سخن گفته است اما تاکنون هیچ اقدام عملی در این راستا صورت نگرفته است.
شهروندان ولسوالی بلخاب، انتظار دارند تا با آغاز به کار این معدن بزرگ، از برخی امتیازات زیر بهرهمند شوند.
- اعمار دو بند برق قوی سه فاز
- عریض کردن سرکهای مواصلاتی داخل لسوالی بلخاب
- قیمتگذاری املاک متضررین در اسرع وقت
- دادن امتیاز حداقل پنجاه درصد حمل و نقل در کلیه امور معدن به مردم بلخاب
- در نظر گرفتن درصدی از سود خالص برای تقویت جاذبههای توریستی در بلخاب
- دادن امتیاز قرارداد امنیتی در ساحه معدن و راههای مواصلاتی به مردم بلخاب
- استخدام خانمهای تحصیلکرده بلخابی در امور اداری معدن
- استخدام دستکم هفتاد درصد کارگران ساده، کارمندان و انجنیران از بلخاب
- راهاندازی برنامههایی برای افزایش درآمدزایی
- راهاندازی طرحهای جایگزین برای رفع خطرات و نابسامانیهای محیطزیستی
- بیمه جانی و درمانی داخل منطقهای و خارج از منطقهای برای نیروهای کاری معدن
- پوشانیدن سطح دریا در مناطقی که زیر تأثیر شدید خطرات محیط زیستی
- ایجاد کلینیک امراض تنفسی در دسترس عموم مردم
- امتیاز داشتن دو وکیل مجرب مسلکی که از حقوق مردمی در برابر شرکت معدن دفاع کنند.
- عبور سرک مواصلاتی انتقال معدن به طرف مرکز ولایت سرپل
- انتقال سایتهای تصفیهای به خارج از اقلیم بلخاب
- انتقال کامل پسیافتها و زبالههای صنعتی به خارج از بلخاب
- سروی جیوکیمیایی و عرضیابی مندرالها هر سال یک بار و تحویل نتیجه آن به کمیسیون مردمی ولسوالی
- برای جلوگیری از اثرات منفی محیطزیستی از دستگاههای مدرن و روشهای مناسب کاری و قانونی استفاده شود.
- شرکتهای معدن باید مکلف باشند در برابر خسارات هوا و فضای منطقه کشت و نگهداری گیاهان وحشی و کوهی در وسعت کلان را به عهده بگیرند.
- عبدالرضا فاضلی