طالبان در دوحه: بیایید درباره افغانستان آینده صحبت کنیم!

نشست بین‌الافغانی صلح در دوحه به میزبانی آلمان و قطر، با نشر یک قطعنامه پایان یافت. در این اعلامیه از قطعنامه نشست صلح مسکو حمایت شده است. گفتگوهای صلح میان امریکا و طالبان سه‌شنبه دوباره از سر گرفته می‌شود.

۶۰ تن از نمایندگان افغانستان و ۱۷ تن از نمایندگان طالبان از صبح روز یک‌شنبه تا ناوقت روز دوشنبه درباره آینده سیاسی افغانستان و صلح در این کشور بحث و تبادل نظر کردند.

به گزارش شانا به نقل از دویچه‌وله، نتیجه این نشست قطعنامه مشترکی است که دویچه‌وله از چهار منبع مختلف در کنفرانس دوحه به دست آورده است. نکات عمده این قطعنامه به منظور دست‌یابی به صلح چنین است:

تمام اشتراک‌کنندگان اتفاق نظر دارند که «صلح پایدار، سراسری و باعزت» که خواست همه مردم است، در نتیجه مذاکرات همه شمول افغانستانی ممکن و میسر است.

افغانستان کشور متحد، اسلامی و خانه همه اقوام با هم برادر و برابر است. حاکمیت نظام اسلامی، تامین عدالت اجتماعی و سیاسی، تامین حقوق اساسی شهروندی، وحدت ملی، استقلال  و حفظ تمامیت ارضی، ارزش‌هایی‌اند که تمام افغانستانی‌ها به آن متعهد هستند.

مردم افغانستان طی تاریخ چهل ساله برای حفظ ارزش‌های اسلامی و ملی و استقلال قربانی داده‌اند، از کشورهای منطقه و جامعه جهانی می‌خواهیم به این ارزش‌های والای مذکور احترام بگذارند. برای اینکه افغانستان دوباره شاهد جنگ و بحران نباشد، تفاهم بین‌الافغانی میان سطوح مختلف جامعه در کشور ضرورت مبرم پنداشته می شود. حمایت عناصر داخلی و جامعه جهانی را در این امر خواهانیم. مردم قربانی اصلی جنگ هستند. اشتراک کنندگان کنفرانش برای فراهم‌آوری زمینه مساعد برای مذاکرات موثر و بین‌الافغانی برای تامین صلح این اقدامات را ضروری می‌دانند:

آ:  طرف‌های درگیر جنگ به جای به کارگیری ادبیات تهدید، انتقام‌جویی و جنگ‌طلبانه در بیانات رسمی خویش از زبان و کلام نرم استفاده کنند.

ب: اشتراک‌کنندگان از گفتگوهای جاری در قطر حمایت کرده و آن را در امر پایان دادن به جنگ تحمیلی کنونی در افغانستان موثر و مثبت تلقی می‌کنند.

برای صیانت و حفاظت مردم از آسیب‌های جنگ و کاهش عواقب ناگوار آن به حداقل و ایجاد فضای بهتر اعتماد برای تامین صلح، طرف‌های درگیر جنگ اقدامات ذیل را اجرایی کنند:

آ: رهایی بی قید و شرط زندانیان کهنسال، معیوب و بیمار

ب: تضمین امنیت تمام موسسات عام‌المنفعه از قبیل نهادهای دینی و مذهبی، شفاخانه‌ها، موسسات تعلیمی و تحصیلی ملکی، بازارها، بندهای آب گردان و محلات کار در سراسر کشور.

ت: تضمین امنیت موسسات تعلیمی از قبیل مکاتب، مدارس، پوهنتون‌ها و دانشگاه‌ها و سایر موسسات تعلیمی.

ث: تعهد برای حفظ جان مال، عزت و منازل رهایشی مردم و تلاش برای تقلیل تلفات ملکی به صفر.

د: تضمین حقوق تمامی اقلیت‌ها در افغانستان

 اطمینان از حقوق زنان در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، تعلیمی و فرهنگی در چارچوب ارزش‌های اسلامی.

اشتراک‌کنندگان کنفرانس توافق دارند که نقشه راه صلح براساس موازین ذیل استوار است:

آ: توافقات روی نظام اسلامی در افغانستان

ب: آغاز روند صلح همزمان با تکمیل شرایط لازم

ت: نظارت از تطبیق مواد موافقتنامه صلح

ث: اصلاحات لازمه، حفظ و تقویه نهادهای اساسی، تاسیسات دفاعی و سایر نهادهای ملی که ملکیت همه افغان‌ها است.

ج: بازگشت و جابجایی مجدد مهاجرین و بیجاشدگان جنگ داخلی

چ: بحث درباره شرایط جدید همکاری و چگونگی ادامه روابط با کشورهای کمک‌کننده

ح: تایید توافقات صلح افغانستان در یک کنفرانس بین‌المللی

خ: اخذ ضمانت مبنی بر عدم مداخله کشورهای منطقه و سایر کشورها در امور افغانستان در یک کنفرانس بین‌المللی

ما از تمام تلاش‌های صلح درباره افغانستان و از آن جمله قطعنامه کنفرانس بین‌الافغانی مسکو که به تاریخ پنجم و ششم فبروری سال جاری دایر شده بود، حمایت می کنیم. از سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی، سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و کشورهای همسایه می خواهیم که قطعنامه مشترک کنفرانس بین‌الافغانی دوحه در رابطه با صلح را تایید و حمایت کنند.

شماری از اعضای هیئت اعزامی از کابل در این نشست نیز به این باور هستند که از طریق گفتگوهای صلح با طالبان، تغییرات قابل ملاحظه‌ای در طرزفکر این گروه نسبت به مقوله‌هایی چون حقوق بشر، آموزش برابر برای زنان و مردان و آزادی بیان و رسانه‌ها به میان آمده است.

اصیله وردک، یکی از اعضای هیئت اشتراک‌کننده از کابل در این نشست گفت: «یکی از خواست‌های طالبان اعتمادسازی بود. آنها گفتند بیایید در مورد اتفاقاتی که در گذشته افتاده، صحبت نکنیم. درباره افغانستان آینده صحبت کنیم که برایش چه کاری می‌توانیم بکنیم.»

ما برخی دیگر با اشاره با اشاره به حملات مرگبار طالبان در جریان گفتگوهای صلح در غزنی و کابل به این باور هستند که هیچ تغییری در رفتار این گروه به میان نیامده و هنوز ایده «امارت اسلامی» را فراموش نکرده‌اند. انارکلی هنریار یکی از اشتراک‌کنندگان در این نشست در تویتریش به علت حمله غزنی طالبان را دشمن خوانده است.

برخی از مردم افغانستان نسبت به نتایج این نشست خوشبین و امیدوار هستند، اما برخی نیز به گفتگوهای صلح با طالبان در قطر با دید شک نگریسته و به این باور هستند که ختم جنگ به این طریق ممکن نیست.

سیاستمداران در داخل افغانستان نیز در مورد گفتگوهای صلح میان طالبان و امریکا و نشست بین‌الافغانی صلح در قطر دیدگاه‌های متفاوتی دارند. عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت وحدت ملی افغانستان در نشست شورای وزیران گفته نشست بین الافغانی صلح در قطر «یک قدم مثبت و خوب» است. وی از تلاش‌های آلمان و میزبانی قطر برای این نشست قدردانی کرده و گفته است: «توقع می‌‌رود که این نشست‌ زمینه‌‌ساز مذاکرات مستقیم میان حکومت افغانستان و طالبان شود.» اما وی گفته اگر طالبان از طریق حملات بالای غیرنظامیان به دنبال امتیازگیری در جریان مذاکره باشند، یک «مفکوره غلط و بیجا است و نتیجه‌ای در پی ندارد.»

مجلس سنای افغانستان نیز در مورد این گفتگوی بین‌الافغانی نشست ویژه‌ای برگزار کرد. در اعلامیه این مجلس آمده است: «سناتوران نشست صلح که دو روز به میزبانی قطر و آلمان در دوحه با حضور برخی سیاسیون افغانستان، طالبان و زلمی خلیلزاد برگزار شد را با شک و تردید نگریسته و اذعان داشتند که بهترین راه برای ختم جنگ و خونریزی همانا مذاکرات رو در رو به رهبری و مالکیت افغان‌ها است که به صلح مطمین و پایدار دست خواهیم یافت؛ در غیرآن چشم‌انداز روشنی در زمینه تحقق صلح دیده نمی‌ شود.»

پیتر پروگل، سفیر آلمان در افغانستان در تویترش نوشته که این نشست توسط «بنیاد برگاف» آلمان تسهیل شد و امیدواری وجود دارد که راه را برای مذاکرات بین الافغانی در آینده نزدیک هموار سازد.

گفتگوهای بین‌الافغانی که توسط قطر و آلمان مشترکا میزبانی شده و توسط بنیاد برگاف آلمان تسهیل شده است روز گذشته در دوحه آغاز شد. از آنجا که افغان‌ها از همه طرف‌ها با همدیگر ملاقات می‌کنند، امید می‌رود که این گفتگوها راه را برای مذاکرات بین‌الافغانی در آینده نزدیک هموار نماید.

مارکوس پوتسل، فرستاده ویژه آلمان برای افغانستان و پاکستان نیز این نشست را زمینه‌ساز برای مذاکرات مستقیم صلح میان حکومت و طالبان خواند. وزارت خارجه آلمان نیز گزارشی در زمینه نشر کرده و گفته است: «مذاکرات مستقیم بین دولت افغانستان و نمایندگان طالبان که تاکنون آن را رد کرده‌اند، ضروری است.»

این وزارت با اشاره به گفتگوهای صلح میان خلیلزاد و طالبان که از ماه جنوری سال جاری آغاز شده و هفتمین دورش جریان دارد، گفته است: «موضوع اصلی این گفتگوها ورود به مذاکرات در داخل افغانستان به عنوان یک پیش شرط برای یک روند صلح واقعی است.»

زلمی خلیلزاد، فرستاده ویژه امریکا برای صلح در افغانستان که این گفتگوها را پیش می‌برد درباره نشست بین‌الافغانی صلح در قطر در تویترش نوشته که «این گفتمان در راستای صلح افغانستان ارزش حیاتی دارد.»

هرچند به باور برخی از کارشناسان اشتراک طالبان در نشستی که برخی اعضای حکومتی نیز در آن اشتراک دارند کوتاه آمدن این گروه در پافشاری شان بر عدم مذاکره با حکومت افغانستان را نشان می دهد، اما توماس روتیگ، از شبکه تحلیلگران افغانستان می‌گوید هنوز زود است که این نشست را کامیاب یا ناکام خواند: «با اینکه هنوز در بسیاری از بخش‌ها بی‌اعتمادی وجود دارد، نشست دوحه این چانس را ایجاد کرد که این بی‌اعتمادی کمتر شود و روی موارد سازنده‌ای تمرکز شود که چطور می توان به صلح دست یافت.»

هرچند آلمان برای برگزاری این نشست رایزنی و تسهیل کرد، اما وزارت خارجه این کشور به این باور است به خاطر به دست آمدن یک توافقنامه احتمالی صلح با طالبان نباید ارزش‌های مهمی که در سال‌های اخیر به دست آمده‌اند، از دست بروند. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در جریان سفر صلاح‌الدین ربانی وزیر خارجه افغانستان به برلین در اواخر ماه گذشته نیز بر کمک کشورش به روند صلح افغانستان تاکید کرد.