ساعت صفر جنگ و ادراک ایران و اسرائیل

اسرائیل یک ابرقدرت منطقه‌ای است و قابلیت‌های نیروی هوایی آن در جهان کم‌نظیر است. این کشور تاکنون پایتخت‌های هشت کشور همسایه را بمباران کرده و تقریبا از هر مجازاتی مصون مانده‌ است. بیروت، قاهره، بغداد، دمشق، خارطوم، تونس، امان و اخیرا هم بندر الحدیدە یمن شهرهایی هستند که دست‌کم یک بار آماج جنگندەهای اسرائیلی واقع شدەاند.

در صورت حملە احتمالی به تهران، نهمین پایتخت منطقه و اولین شهر غیرعربی خواهد بود که نیروی هوایی اسرائیل به آن حمله می‌کند. در تمام موارد یادشده، طرف مورد حمله واقع گرفته، توانایی بازدارندگی کم‌تری داشته و از قدرت لازم برای وارد کردن ضربەی دوم برخوردار نبوده‌ است.

در دکترین هستەای داشتن قابلیت وارد کردن ضربە دوم و متقاعد کردن دشمن به وجود آن، جهت بازدارندگی ضروری است. برتری قاطع نیروی هوایی اسرائیل به گونه‌ای بوده که معمولا توان اندیشیدن به ضربە دوم را از کشور زیر حمله سلب کرده‌ است. این مزیت باعث شده تا تل آویو بدون هراس از ضربە متقابل، در سطح جنگ‌افزارهای متعارف، قسمی بازدارندگی قوی به دست آورد و کاری کند که کشورهای همسایه فکر حمله به آن را از سر بیرون کنند.

ظاهرا رهیافت اسرائیلی‌ها دربارە حملە تلافی‌جویانه به ایران بر اصول پیش‌گفته استوار است. پیوست رسانەای حملە احتمالی به ایران در روزهای اخیر دو محور مشخص داشته؛ تعدد و تنوع اهداف احتمالی از زیرساخت‌های اقتصادی و نظامی گرفته تا احیانا سایت‌های هستەای و شدت و میزان ضربەای که قرار است به آنها وارد شود.

روشن است که هدف نهایی، متقاعد کردن ایران به خودداری از تلافی‌جویی مجدد است. هدف این است که هزینەهای حملە موصوف چنان سر به فلک بکشد که تهران به ماندن توپ در زمین خود رضایت دهد و پذیرای نوعی آتش‌بس شود. تفاوت مهم ایران با موارد قبلی در این است که تهران کوشیده قبلا از طریق دو موج حملەی موشکی که بار دوم به وضوح قدرتمندتر بود، قسمی دکترین دفاعی تخریب متقابل را به طرف اسرائیلی بقبولاند. گذشتن تعداد قابل‌توجهی از موشک‌ها از تور دفاعی اسرائیل در حملە شش روز قبل، حاوی این پیام بود که ایران قادر است مثلا سر موشک‌ها را اندکی کج و مناطق مسکونی را هدف قرار دهد.

موشک‌های ایران گرچه تلفات انسانی به بار نیاوردند، اما بازدارندگی اسرائیل را مخدوش و تصویر قدر قدرتی آن را لکه‌دار کرد. از این رو تل آویو به هر بهایی به دنبال احیای موازنە وحشت پیش‌گفته است. اما پرسش اصلی این است که این بازدارندگی به چه بهایی احیا می‌شود؟ اگر احیانا صدمات ضربە احتمالی وارد شدە بە ایران بالا باشد، آیا ایران به جوابی سخت‌تر نمی‌اندیشد؟

هر قدر اسرائیل برای ارعاب ایران سطح و شدت درگیری را بالا ببرد، ایران هنوز از توانایی موشکی لازم برای مقابله به مثل برخوردار خواهد بود. قابلیتی که توان کافی برای تهدید عمق استراتژیک یک سرزمین کوچک و در پناهگاه حصر کردن ساکنان آن را دارد. با این اوصاف چیزی مشابه جنگ فرسایشی با مصر اتفاق می‌افتد. گرچه اسرائیل ضربات بیش‌تر و دردناک‌تری به مصر وارد کرد، اما خود هم روئین تن نبود و نهایتا داستان با مداخلە راجرز، وزیر خارجە وقت امریکا فیصله یافت.