چرا اسرائیل به لبنان حمله کرد؟

 وقتی در ۸ اکتبر ۲۰۲۳ تنها یک روز پس از شروع درگیری میان اسرائیل و حماس، حزب‌الله لبنان «تبادل آتش» با اسرائیل را در دستورکار خود قرار داد، تحول جدیدی در جنگ رقم خورد.

 هدف اصلی حزب‌الله «اثرگذاری بر جنگ در غزه» و کاهش تمرکز ارتش اسرائیل بر نوارغزه بود. حزب‌الله در همان ساعت‌های اولیه اعلام کرد، شرط پایان دادن به این تبادل آتش، برقراری آتش‌بس در غزه است و در جریان آتش‌بس ۷ روزه (۲۴ نوامبر تا ۱ دسامبر ۲۰۲۳)، کلیه اقدامات خود را متوقف کرد. در کنار این امر حزب‌الله «فرسایش توان اسرائیل» را نیز در این حملات در دستورکار خود قرار قرار داده بود.

 اما از منظر اسرائیل به جز دو ذهنیت اصلی حزب‌الله دست‌کم سه گزاره دیگر نیز اوضاع را پیچیده می‌کرد:

۱- اقدام یک جنبش به تبادل آتش با اسرائیل در موازات جنگ در غزه و قطع‌نظر از نتیجه‌ای که در فرجام جنگ به دست بیاید، معادله بازدارندگی جدیدی را علیه تل آویو ایجاد می‌کرد که عبارت بود از «هرگاه اسرائیل بخواهد بخشی از محور مقاومت را مورد حمله قرار دهد، حزب‌الله اقدام به تبادل آتش خواهد کرد».

۲- اقدامات حزب‌الله در جبهه شمالی هزینه‌های زیادی برای اسرائیل در پی داشت و باعث شد در ماه‌های نخست حدود ۲۰۰ هزار اسرائیلی و سپس (تاکنون) ۶۶ هزار تن از محل سکونت خود آواره و مجبور به زندگی در هتل‌ها و منازل استیجاری (به هزینه کابینه اسرائیل) شده‌اند. برخی از مقامات اسرائیلی اعلام کرده بودند که منطقه شمالی از دسترس ما خارج شده است. طولانی شدن این ناامنی برای حدود ۱۱ ماه نیز در تغییر راهبرد اسرائیل در شمال موثر بوده است.

۳- اگر اسرائیل در شرایطی که تبادل آتش از سوی حزب‌الله ادامه داشت، حاضر به آتش‌بس در غزه می‌شد، زیربار پذیرش یک معادله بازدارندگی جدیدتر رفته بود که طبق آن حزب‌الله می‌تواند بر نتیجه منازعه در نوار غزه نیز موثر واقع شود.

با در نظر گرفتن این سه گزاره از مدت‌ها قبل منتظر حمله اسرائیل به لبنان بودم و در گفت‌وگو با برخی دوستان حتی گفته بودم که از انفعال نسبی اسرائیل در قبال جبهه لبنان در ماه‌های اولیه جنگ، به شدت متعجب بودم و از آغاز امسال در پاسخ به سوال بردیا عطاران، پایان تابستان ۱۴۰۳ را زمان تغییر رویه اسرائیل نسبت به جبهه شمال دانسته بودم که تقریباً با دو روز اختلاف به حقیقت پیوسته است.