قطع اینترنت؛ آخرین ضربه به آموزش دختران افغانستان

در شامگاه سه‌شنبه، ۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵، طالبان با صدور فرمانی اینترنت بی‌سیم را در چندین ولایت افغانستان قطع کرد. این اقدام باعث محرومیت هزاران دانش‌آموز و دانشجوی افغانستانی از صنف‌های آنلاین شد و آخرین روزنه امید برای ادامه تحصیل دختران را نیز بست.

در ادامه سیاست‌های محدودکننده طالبان علیه آموزش زنان و دختران، اینترنت بی‌سیم در ولایت‌های قندهار، ارزگان، هلمند، نیمروز، بلخ و چند ولایت دیگر شامگاه سه‌شنبه، ۱۶ سپتامبر، به دستور مستقیم مقامات ارشد طالبان قطع شد. این تصمیم در حالی اتخاذ شد که پس از ممنوعیت آموزش حضوری برای دختران بالاتر از صنف شش و تعطیلی دانشگاه‌ها، آموزش آنلاین به تنها راه باقی‌مانده برای ادامه تحصیل دختران افغانستانی تبدیل شده بود.

قطع اینترنت نه‌تنها ارتباط دانش‌آموزان با صنف‌های آموزشی را مختل کرده، بلکه دسترسی به منابع درسی، ارتباط با آموزگاران و پیگیری برنامه‌های آموزشی را نیز ناممکن کرده است. گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که هزاران دانش‌آموز تا دیروقت شب برای دریافت مواد درسی تلاش کرده‌اند اما به دلیل سرعت بسیار پایین یا قطع کامل اینترنت، موفق به دسترسی نشده‌اند.

بر اساس آمار سازمان ملل، نزدیک به سه میلیون دختر افغانستانی از آموزش محروم شده‌اند. با قطع اینترنت، این محرومیت وارد مرحله‌ای تازه و نگران‌کننده شده است؛ مرحله‌ای که نه‌تنها آموزش، بلکه امید، انگیزه و آینده دختران را نشانه گرفته است.

این اقدام طالبان در چارچوب سیاست‌های سازمان‌یافته‌ای قرار دارد که هدف آن حذف زنان از عرصه آموزش، مشارکت اجتماعی و فضای عمومی است. قطع اینترنت، به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به آموزش حضوری ممکن نیست، عملاً آموزش را به ابزاری برای سرکوب تبدیل کرده است.

قطع اینترنت در افغانستان را باید یک فاجعه آموزشی و انسانی تمام‌عیار دانست؛ اقدامی که نه‌تنها نقض آشکار حقوق بشر و حق آموزش است، بلکه تهدیدی جدی برای توسعه انسانی، اجتماعی و فرهنگی کشور محسوب می‌شود. این تصمیم، آخرین ابزار دختران افغانستانی برای ادامه تحصیل را از آنان گرفت و نشان داد که طالبان در مسیر حذف کامل زنان از عرصه آموزش مصمم هستند.

جامعه جهانی، سازمان‌های مدافع حقوق بشر و کشورهایی که با طالبان در تعامل هستند، نمی‌توانند در برابر این فاجعه سکوت کنند. مسئولیت اخلاقی و سیاسی آنان ایجاب می‌کند که در برابر این نقض سیستماتیک حقوق دختران افغانستانی پاسخگو باشند و اقدامات عملی برای توقف آن انجام دهند. سکوت در برابر این وضعیت، به معنای همدستی در حذف نسل آینده افغانستان از حق آموزش، رشد و مشارکت است.

• رزیتا حجازی؛ خبرگزاری شانا