طرحی برای آرامش خیال یا بازیابی نفوذ؟

در حالی که سازمان پیمان امنیت جمعی بار دیگر نگرانی خود را از وضعیت افغانستان و تأثیر آن بر امنیت کشورهای عضو ابراز داشته، طرح تقویت مرز تاجیکستان با این کشور در نشست آستانه مطرح شده است. این اقدام، ضمن نشان دادن نگرانی‌های جدی این سازمان، سوالاتی را درباره ماهیت واقعی این طرح و اهداف پنهان آن به ویژه در شرایط کنونی منطقه، مطرح می‌کند. آیا این طرح صرفاً برای تقویت امنیت مرزی است یا ابزاری برای افزایش نفوذ برخی از اعضای این سازمان در منطقه؟

سازمان پیمان امنیت جمعی، به ریاست روسیه، بار دیگر زنگ خطر را به صدا درآورده و افغانستان را کانون تهدیدات برای کشورهای عضو خود، به ویژه تاجیکستان، دانسته است. طرح پیشنهادی تقویت مرز تاجیکستان با افغانستان، که در نشست اخیر آستانه مورد بررسی قرار گرفت، نشان از نگرانی جدی این سازمان از اوضاع پیچیده و متغیر افغانستان دارد.

اما پرسش اساسی این است که آیا این طرح صرفاً برای تقویت امنیت مرزی و مقابله با تهدیدات احتمالی از سوی افغانستان طراحی شده است یا اهداف دیگری نیز در پس آن نهفته است؟ برخی تحلیلگران بر این باورند که این طرح می‌تواند ابزاری برای افزایش نفوذ برخی از اعضای این سازمان، به ویژه روسیه، در منطقه باشد. تقویت حضور نظامی و امنیتی در مرزهای تاجیکستان، می‌تواند به روسیه این امکان را بدهد تا کنترل بیشتری بر اوضاع در آسیای مرکزی داشته باشد و از نفوذ رقبا جلوگیری کند.

از سوی دیگر، برخی دیگر معتقدند که این طرح صرفاً واکنشی به نگرانی‌های واقعی و موجود در منطقه است. افزایش فعالیت گروه‌های تروریستی و قاچاقچیان مواد مخدر در مناطق مرزی افغانستان و تاجیکستان، تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات در منطقه محسوب می‌شود. در این شرایط، تقویت همکاری‌های امنیتی بین کشورهای عضو پیمان امنیت جمعی امری ضروری به نظر می‌رسد.

با این حال، باید توجه داشت که اجرای این طرح می‌تواند پیامدهای ناخواسته‌ای نیز داشته باشد. افزایش حضور نظامی در مرزها ممکن است به تشدید تنش‌ها و بی‌اعتمادی بین طالبان و کشورهای همسایه منجر شود و فرصت‌های همکاری و تعامل سازنده را محدود کند.

در نهایت، موفقیت یا شکست این طرح به عوامل متعددی از جمله میزان همکاری بین کشورهای عضو پیمان امنیت جمعی، واکنش افغانستان به این طرح و تحولات کلی در منطقه بستگی دارد.