تلاش سرنوشت‌ساز «پوتین» ۶۷ ساله برای بقای قدرت

به گزارش شانا به نقل از الوقت؛ از روز پنج‌شنبه رفراندوم اصلاح قانون اساسی روسیه آغاز شده و رأی‌گیری به مدت یک هفته ادامه خواهد داشت. پوتین طی دو دهه گذشته چهره بلامنازع قدرت در روسیه بوده و با تأیید اصلاح قانون اساسی از سوی مردم عملاً خیز بلندی برای ماندن در قدرت به مدت دو دوره دیگر برخواهد داشت. طبق قانون فعلی، پوتین باید پس از پایان دوره ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۲۴ کناره‌گیری کند.

اصلاحات قانون اساسی برای تغییر چیست؟

تغییرات پیشنهادی قانون اساسی سال ۱۹۹۳ این کشور در ماه جنوری اعلام شد و در ماه مارچ با رأی اکثریت پارلمان روسیه (دوما)، موردحمایت قرار گرفت.

مهم‌ترین نتیجه تغییر در قانون اساسی باعث می‌شود پوتین بتواند پس از پایان دوره دوم ریاست جمهوری خود در سال ۲۰۲۴ برای دو دوره شش‌ساله دیگر کاندیدای این پست شود.

پوتین، ۶۷ ساله، بیش از ۲۰ سال در قدرت بوده و از زمان جوزف استالین، طولانی‌ترین دوره رهبری روسیه است. وی در حال حاضر بعد از انتخابات سال ۲۰۱۲، دومین دوره خود را به‌عنوان رئیس جمهور سپری می‌کند. وی قبلاً از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ نیز رئیس جمهور روسیه بود. وی همچنین بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۲ به‌عنوان نخست وزیر خدمت کرد درحالی‌که متحد وی دمیتری مدودف رئیس جمهور بود.

در اواسط مارچ، پوتین از حمایت گسترده‌ای در بین روس‌ها برخوردار شد. بااین‌حال طبق اعلام مرکز Levada در مسکو، درصد حمایت عمومی از پوتین در حال حاضر در حدود ۵۹٪ است که از ۶۹٪ در ماه فوریه نزول کرده است. کارشناسان بروز شرایط کرونا در این امر تأثیرگذار می‌دانند.

رهبر روسیه در مقابل انتقاداتی غربی‌ها که او را متهم به تلاش برای دیکتاتوری می‌کنند تأکید کرده که تصمیم نگرفته است که پس از سال ۲۰۲۴ به دنبال تمدید دوره خود باشد بلکه او این اقدام را گامی در جهات ثبات مدیریتی در روسیه عنوان کرده است. پوتین دراین‌باره گفته است: «در دو دوره، به‌جای این‌که به‌طور عادی در تمام سطوح دولتی کار کنیم، همه چشم در جستجوی جانشینان بالقوه خواهند بود.» «ما باید کار کنیم و به دنبال جانشین نباشیم.»

در اصلاحات قانون اساسی روسیه تغییرات دیگری نیز شامل اقداماتی برای احترام به میراث کشور و کلیسای ارتدکس، تعیین این‌که حداقل دستمزد زیر هزینه زندگی قرار نگیرد و همچنین تقویت کنترل کرملین بر مقامات محلی و شهرداری در نظر گرفته شده است.

در یکی دیگر از تغییرات ازدواج به‌عنوان اتحاد بین زن و مرد در قانون اساسی تعریف می‌شود؛ بنابراین ازدواج هم‌جنس‌گرایان را به‌طور رسمی غیرقانونی می‌کند.

رفراندوم در سایه کرونا

رفراندوم در روسیه در شرایطی صورت می‌گیرد که اولین رأی‌گیری پس از بروز کرونا در روسیه خواهد بود. این کشور همچنان درگیر شیوع ویروس کرونا است؛ اما مسکو محدودیت‌ها را از مدتی پیش کاهش داده است. طبق آمار رسمی، روسیه هنوز هم روزانه حدود ۷۰۰۰ مورد جدید ابتلا را شاهد است. رأی‌گیری که در ابتدا برای ۲۲ آپریل برنامه‌ریزی شده بود، در میان نگرانی‌های کروناویروس به تأخیر افتاد.

کمیسیون انتخابات روسیه در مقابل انتقاداتی که رأی‌گیری را در زمان نامناسب می‌دانند گفته است که شرایط لازم را برای رعایت موارد بهداشتی در نظر گرفته است. برای این منظور کمیسیون انتخابات اعلام کرد که ایستگاه‌ها به‌طور مرتب ضدعفونی می‌شوند و در یک حوزه رأی‌گیری فقط تا هشت نفر در ساعت پردازش می‌توانند رأی دهند. همچنین شرایطی برای رأی‌گیری غیرحضوری در نظر گرفته شده است.

نکته حائز اهمیت در این مورد آن است که براساس قانون روسیه برای تأیید اصلاحات قانون اساسی رأی مثبت مجلس دوما کافی است و نیازی به رفراندوم نیست؛ لذا براساس قانون هم‌اکنون نیز فارغ از نتیجه همه‌پرسی اصلاحات پوتین منع قانونی ندارد. بااین‌حال دومای روسیه به خواست پوتین در ماه مارچ مصوبه‌ای را تصویب کرد مبنی بر اینکه اصلاحات نیاز به کسب «حمایت مردمی» دارد. این اقدام پوتین به‌طور حتم بر مبنای دوراندیشی برای جلوگیری از انتقادات احتمالی در آینده تحت عنوان ضدیت تغییرات قانون اساسی با دموکراسی صورت می‌گیرد.

حاشیه‌سازی به سبک آمریکایی

از آغاز فرآیند اصلاح قانون اساسی روسیه پروپاگاندای رسانه‌ای و مقامات غربی برای ایجاد نارضایتی در داخل روسیه علیه آن موضع گرفته و آن را غیردموکراتیک اعلام می‌کنند.

بااین‌حال علاوه بر چنین تبلیغاتی، روز پنج‌شنبه در همان روز رأی‌گیری، در اقدامی کاملاً هدفمند برای ایجاد جوسازی علیه رفراندوم،، سفارت ایالات متحده در مسکو پرچم و نماد هم‌جنس‌گرایان را به نمایش گذاشت، اقدامی که انتقاد کرملین را موجب شد و آن را غیرقانونی اعلام کرد.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین در کنفرانسی با خبرنگاران در پاسخ به اقدام سفارت آمریکا، گفت: «من فکر می‌کنم که وزارت امور خارجه به این امر توجه کرده است؛ به‌هرحال هرگونه مظاهر تبلیغ اقلیت‌های جنسی غیرسنتی و … در کشور ما طبق قانون موردپذیرش نیست.»

اما باوجود تبلیغات رسانه‌ای غربی علیه اصلاحات مدنظر کرملین به نظر می‌رسد که پوتین با چالش جدی برای اجرای این اصلاحات پیش روی نداشته باشد. روسیه منزوی پس از فروپاشی شوروی با اقتصادی فروپاشیده در دوره رهبری پوتین به قدرتی جهانی تبدیل شده است که در بیشتر مسائل بین‌المللی خواهان مشارکت است.