بحران ملت‌سازی در افغانستان؛ نگاهی به دیدگاه‌های دکتر ملک ستیز

افغانستان با چالش‌های اساسی در مسیر ملت‌سازی مواجه است. دکتر ملک ستیز، پژوهشگر و تحلیل‌گر سیاسی، در بررسی این موضوع به عواملی مانند نابرابری، بی‌عدالتی و بحران هویت اشاره می‌کند. او معتقد است که ملت‌شدن در افغانستان مشروط به رعایت اصولی چون تساهل، روشن‌گری و ایجاد قرارداد اجتماعی است.

افغانستان سال‌هاست که با بحران‌های هویتی، اجتماعی و سیاسی دست‌وپنجه نرم می‌کند. دکتر ملک ستیز در تحلیل خود به این نکته اشاره می‌کند که مردم افغانستان، علیرغم زندگی در یک سرزمین مشترک، فاقد منافع روانی مشترک و وحدت اجتماعی هستند. وی پنج عامل اصلی عدم شکل‌گیری یک ملت واحد را مطرح می‌کند که شامل نابرابری و استبداد، نبود عدالت اجتماعی، نبود منافع روانی، بحران هویت و ضعف در تعریف منافع ملی است.

به گفته‌ دکتر ستیز، برای عبور از این بحران، افغانستان نیازمند یک مسیر مشخص برای ملت‌سازی است. وی شش پیش‌شرط اساسی برای رسیدن به وحدت ملی را معرفی می‌کند
۱٫ تساهل: پذیرش و احترام به تنوع فرهنگی و اجتماعی در کشور
۲٫ روشن‌گری: تقویت آگاهی عمومی بر اساس خردورزی، تفکر علمی و حقوق بشر
۳٫ تقویت نهادهای اجتماعی: ایجاد نقش فعال‌تر برای جامعه مدنی
۴٫ حاکمیت قانون‌مدار: ایجاد ساختاری که بستر قانونی برای وحدت ملی فراهم کند
۵٫ گفت‌وگو و تعامل سازنده: ایجاد فضای ارتباطی برای شهروندان به منظور مشارکت در ملت‌سازی
۶٫ قرارداد اجتماعی: ایجاد توافق میان مردم و حکومت برای تعریف حقوق و مسئولیت‌های شهروندی

دکتر ستیز معتقد است که با عبور از این مراحل، ملت‌شدن در افغانستان ممکن است، هرچند این مسیر دشوار خواهد بود. وی تأکید می‌کند که تجربه کشورهای دیگر نشان داده که با تلاش مستمر، افغانستان نیز می‌تواند هویت ملی خود را بازتعریف کند و به سوی وحدت و ثبات پیش رود.

مسئله ملت‌سازی یکی از چالش‌های مهم افغانستان است که به عوامل تاریخی، اجتماعی و سیاسی گره خورده است. دیدگاه‌های دکتر ملک ستیز درباره این موضوع می‌تواند به درک بهتر مشکلات و راه‌حل‌های موجود کمک کند. در نهایت، تحقق ملت‌شدن در افغانستان نیازمند اصلاحات اساسی، مشارکت مردمی و حاکمیت قانون‌مدار است که باید با تلاش مستمر و هم‌گرایی اجتماعی دنبال شود.