سراسیمگی ارتش پاکستان در برکناری ژنرال عاصم منیر

• بهار مهر

ارتش پاکستان در یک اقدام غیرمنتظره، ژنرال عاصم منیر، رئیس سازمان اطلاعات ارتش (ای .اس .ای) را برکنار کرده است. بر اساس اطلاعات ارائه شده به رسانه‌ها، این اقدام پیش از سرآمدن دوره ماموریت ژنرال منیر و فقط هشت ماه پس از تصدی این پست مهم توسط او، در ارتش صورت گرفته است.

سازمان اطلاعات ارتش پاکستان یکی از نهادهای مهم و تاثیرگذار اطلاعاتی در پاکستان است که مسئولیت رسیدگی به تهدیدهای امنیت ملی، جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات را بر ‌عهده دارد. این سازمان به دلیل وجود تنش‌های دائمی در روابط پاکستان با همسایگانش، پیوسته نقش لایه محافظتی مقاوم را بازی کرده است. این امر سبب شده تا اعتقاد عمومی به گونه‌ای شکل بگیرد که تنها حافظ و نگهبان این کشور، از اعمال مغرضانه جاسوس‌ها و نفوذی‌های همین نهاد است. پایان دادن به بحران‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و دستیابی این نهاد به اهدافی که رهبران غیرنظامی، ظاهراً از انجام آن ناتوان بوده‌اند و اجرای برنامه‌های اطلاعاتی در بیرون از مرزها، نقش این سازمان را در حد دولتی در درون دولت در پاکستان ارتقا داده است.

حال موضوع مهم این است که چه کسی زمام امور را در این سازمان به دست دارد و چه کارنامه‌ای از خود در این سازمان به جا می‌گذارد. اغلب کسانی که از گذشته تا حال به این سمت رسیده‌اند، افراد مورد اعتماد رهبری ارتش پاکستان و به ویژه رئیس ستاد ارتش، که قدرتمندترین مقام نظامی در پاکستان پنداشته می‌شود، بوده‌اند. اما کمتر اتفاق افتاده که افرادی پیش از پایان دوره سه ساله کاری، برکنار شده باشند. حتی همتایان پیشین ژنرال منیر، ژنرال جاوید ناصر( ۱۹۹۲-۱۹۹۳) و ندیم تاج (۲۰۰۷-۲۰۰۸) هر کدام نزدیک به یک سال در این سِمَت کار کرده‌اند.

 اما ژنرال عاصم منیر صرفاً هشت ماه پس از تصدی این پست، هفته پیش برکنار شد. ارتش پاکستان هیچ خبری نسبت به این برکناری ارائه نکرد و گمانه‌زنی‌ها درباره برکناری او در روزها و هفته‌های پیش، در میان ناظرین اوج گرفته است. به نظر می‌رسد برکناری ژنرال عاصم منیر با اخراج ژنرال جاوید اقبال، رئیس عملیات‌‌های نظامی ارتش و دو تن از همکاران او در۳۱ ماه می سال جاری، به اتهام جاسوسی از ارتش پاکستان ارتباط دارد. ارتش پاکستان در پی این برکناری که به ندرت در سطح افسران ارشد اتفاق افتاده است، نامبرده را در یک دادگاه نظامی به چهارده سال زندان با اعمال شاقه محکوم کرد. ارتش همچنین در این زمینه و این که محکومان چه اسراری را برای سازمان‌ها یا دولت‌های خارجی فاش می‌کرده‌اند، گزارشی نداده است. قطعاً مسئولیت اتفاقی در این حد و ناتوانی در شناخت این افراد، در وهله نخست از ضعف‌های ضداطلاعاتی به حساب می‌آید که هر دولتی، به ویژه با موقعیت و وضعیت پاکستان را می‌تواند به زانو درآورد.

مسئولیت جلوگیری از نفوذ جاسوس‌های دوجانبه در ارتش پاکستان وظیفه سازمان اطلاعات ارتش است. با توجه به پیچیدگی‌های اطلاعاتی ارتش پاکستان و سطح دسترسی مقام‌های بلندپایه ارتش به اطلاعات طبقه‌بندی‌شده محرمانه، برکناری ژنرال عاصم منیر، احتمالاً برای گروه رهبری ارتش پاکستان غیرمترقبه نبوده است.

از سوی دیگر، نظامیان در پاکستان به خوبی می‌دانند که دوام اعتماد شهروندان به ارتش، مستلزم شفافیت در عملکرد و رسیدگی به شکاف‌های داخلی موجود است. در یک مورد مشابه، ژنرال جاوید ناصر رئیس سازمان اطلاعات ارتش ( ۱۹۹۲-۱۹۹۳) به دلیل افزایش اختلافات با ژنرال عالم خان (۱۹۹۱-۱۹۹۴)، رئیس کمیته مشترک ارتش پاکستان در آن زمان و افزایش فشارهای بین‌المللی مبنی بر حمایت پاکستان از تروریسم در منطقه، برکنار شد.

در فرهنگ استراتژیک ارتش پاکستان، برکناری یک ژنرال پیش از پایان دوره کاریش در نفس خود یک افتضاح حساب می‌شود و می‌تواند بر کلیت اعتماد مردم بر ارتش تاثیر بگذارد. تصویر بیرونی از ارتش و سازمان اطلاعات آن، برای استراتژیست‌های ارتش این کشور بسیار مهم است. برکناری عاصم منیر نشانه‌ای از یک شکاف در سطح رهبری و آسیب‌پذیری اطلاعاتی ژنرال‌های پاکستانی را آشکار می‌کند.

منبع: ایندیپندنت فارسی