نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
بازگشایی مرز تورخم، پس از کشمکش‌های اخیر، نه تنها نشان‌دهنده اهمیت این گذرگاه استراتژیک، بلکه نمادی از روابط پیچیده و پر تنش میان طالبان و پاکستان است. این رویداد، که با ظاهری اقتصادی و تجاری رخ می‌دهد، در واقع بازتاب‌دهنده مسائل عمیق‌تر سیاسی و امنیتی میان طرفین است. اختلافات مرزی بر سر خط دیورند: خط […]
بازگشایی مرز تورخم، پس از کشمکش‌های اخیر، نه تنها نشان‌دهنده اهمیت این گذرگاه استراتژیک، بلکه نمادی از روابط پیچیده و پر تنش میان طالبان و پاکستان است. این رویداد، که با ظاهری اقتصادی و تجاری رخ می‌دهد، در واقع بازتاب‌دهنده مسائل عمیق‌تر سیاسی و امنیتی میان طرفین است.
اختلافات مرزی بر سر خط دیورند:
خط دیورند، که در سال ۱۸۹۳ توسط بریتانیا و افغانستان (در آن زمان) ترسیم شد، از همان ابتدا محل مناقشه بوده است. این خط مرزی، مناطق پشتون‌نشین را به دو بخش تقسیم می‌کند و از نظر تاریخی و فرهنگی، برای جمعی از افغانستانی‌ها قابل قبول نیست. طالبان، همانند دولت‌های پیشین افغانستان، این خط را به رسمیت نمی‌شناسد و معتقد است که باید بر اساس توافقات دوجانبه، مرزهای جدیدی تعیین شود. این موضوع، همواره یکی از عوامل اصلی تنش در روابط دو کشور بوده و به عنوان یک زخم کهنه، روابط را تحت‌الشعاع قرار داده است.
پناهگاه‌های امن؛ اتهامات متقابل با تاکید بر تغییر نقش مرز:
اتهامات متقابل در مورد پناه دادن به گروه‌های شبه‌نظامی، یکی دیگر از عوامل اصلی تنش در روابط طالبان و پاکستان است. نکته قابل توجه، تغییر نقش مرز دیورند در این میان است. در دوران حکومت پیشین افغانستان، این سوی مرز (پاکستان) به عنوان حیات خلوت و محل تجدید قوای طالبان برای جنگ با نیروهای امنیتی افغانستان مورد استفاده قرار می‌گرفت. اکنون اما، شرایط معکوس شده است.
پاکستان، طالبان را به پناه دادن به تحریک طالبان پاکستان (TTP) متهم می‌کند. این گروه، حملات متعددی را در خاک پاکستان انجام داده و تهدیدی جدی برای امنیت این کشور محسوب می‌شود. گزارش‌ها حاکی از آن است که اعضای TTP، با استفاده از پناهگاه‌های امن در خاک افغانستان، به راحتی به پاکستان حمله می‌کنند و سپس به افغانستان بازمی‌گردند.
در مقابل، طالبان نیز پاکستان را به حمایت از گروه‌های مخالف خود، به ویژه گروه‌هایی که با دولت پیشین افغانستان همکاری می‌کردند، متهم می‌کند. این اتهامات متقابل، باعث ایجاد بی‌اعتمادی عمیق میان دو طرف شده و هرگونه تلاش برای همکاری را با چالش مواجه می‌کند. این تغییر نقش مرز، نشان‌دهنده پیچیدگی روابط میان طالبان و پاکستان و همچنین ناپایداری اوضاع امنیتی در منطقه است.
بازیگران منطقه‌ای؛ رقابت پنهان:
رقابت قدرت‌های منطقه‌ای، به ویژه هند و پاکستان، نیز بر روابط طالبان و پاکستان تأثیرگذار است. هر دو کشور تلاش می‌کنند نفوذ خود را در افغانستان حفظ کنند، که این امر منجر به ایجاد تنش‌های بیشتر می‌شود. هند، به عنوان رقیب سنتی پاکستان، از نفوذ پاکستان در افغانستان نگران است و تلاش می‌کند از طریق حمایت از گروه‌های مخالف طالبان، نفوذ خود را در این کشور افزایش دهد. پاکستان نیز تلاش می‌کند از طریق حمایت از طالبان، نفوذ هند را در افغانستان محدود کند. این رقابت پنهان، باعث پیچیده‌تر شدن روابط طالبان و پاکستان شده و هرگونه تلاش برای حل اختلافات را دشوارتر می‌کند.
اقتصاد؛ اهرم فشار:
مرز تورخم به عنوان یکی از مهم‌ترین شریان‌های تجاری میان افغانستان و پاکستان، نقشی کلیدی در اقتصاد دو کشور ایفا می‌کند. با این حال، همواره تنش‌ها و درگیری‌های مرزی، تجارت در این گذرگاه را تحت تأثیر قرار داده است.
پاکستان معمولاً به دلایل امنیتی، از جمله نگرانی از نفوذ گروه‌های تروریستی و تحریک طالبان پاکستان (TTP)، اقدام به بستن این مرز می‌کند. این اقدامات در بسیاری از موارد با استناد به درگیری‌های مرزی که طالبان آغازگر آن بوده، توجیه می‌شود. اختلافات درباره ساخت‌وسازهای مرزی توسط طالبان و مدیریت گذرگاه نیز از عوامل تشدیدکننده این محدودیت‌ها هستند.
از دیدگاه اقتصادی، استفاده از مرز تورخم به عنوان اهرم فشار سیاسی، به زیان هر دو کشور تمام می‌شود. بسته شدن مرز، به طور مستقیم بر مبادلات تجاری و نقل‌وانتقال کالاها اثر گذاشته و موجب زیان قابل توجهی به اقتصاد محلی می‌شود.
این وضعیت نه تنها به افزایش هزینه‌های تجاری و کاهش دسترسی به بازارهای منطقه‌ای منجر می‌شود، بلکه نارضایتی عمومی در میان مردم هر دو کشور را نیز افزایش می‌دهد. پاکستان با تنگ‌تر کردن این مرز، در تلاش است طالبان را برای همکاری بیشتر در مبارزه با تروریسم و کنترل گروه‌های شورشی تحت فشار قرار دهد، اما این اقدامات در نهایت تأثیرات منفی بلندمدتی بر تجارت و اقتصاد منطقه به جای می‌گذارد.
آینده‌ی روابط:
آینده روابط میان طالبان و پاکستان به شدت تحت تأثیر بی‌اعتمادی عمیق میان دو طرف است که به عنوان مانع اصلی برای بهبود روابط شناخته می‌شود.
تا زمانی که این بی‌اعتمادی از میان نرود، هرگونه تلاش برای ایجاد همکاری پایدار با چالش‌های جدی روبرو خواهد بود. گفت‌وگو و مذاکره میان طالبان و پاکستان می‌تواند به عنوان راه‌حلی احتمالی برای کاهش تنش‌ها و حل اختلافات عمل کند. با این حال، عمق اختلافات میان طالبان و پاکستان، دستیابی به توافقی پایدار و بلندمدت را به فرآیندی دشوار و پیچیده تبدیل کرده است.
در این میان، نقش بازیگران بین‌المللی، به‌ویژه کشورهای همسایه و سازمان‌های بین‌المللی، می‌تواند بسیار مهم باشد. این بازیگران قادرند از طریق میانجی‌گری و تلاش برای کاهش تنش‌ها، به ایجاد روابطی سازنده‌تر میان دو کشور کمک کنند.
نتیجه‌گیری:
بازگشایی مرز تورخم، اگرچه گامی ضروری برای تسهیل تجارت و کاهش تنش‌ها بود، اما نمی‌تواند به تنهایی روابط پر تنش میان طالبان و پاکستان را بهبود بخشد. اختلافات عمیق سیاسی و امنیتی، همچنان مانع اصلی همکاری پایدار است.
طالبان و تیتیپی امروز بحران مشترک افغانستان و پاکستاناند؛ نتیجه دههها حمایت مالی، نظامی و سیاسی اسلامآباد از افراطگرایان. پناهگاه‌های امن، آموزشهای آیاسآی و پشتیبانی گسترده، طالبان را به قدرت رساند و تیتیپی را تقویت کرد. اکنون این سیاست نابخردانه به تهدیدی وجودی بدل شده و مردم افغانستان و پاکستان قربانی اصلی آن هستند.
در پی تشدید تنش‌های مرزی و شکست مذاکرات استانبول، راجنات سینگ، وزیر دفاع هند، اعلام کرد سیاست دهلینو در قبال طالبان و پاکستان، عدم دخالت است. وی ادعاهای پاکستان را رد کرد و تأکید نمود که هند تنها در صورت رضایت طرفین، به صورت بیطرف در گفتوگوها مشارکت خواهد کرد.
مذاکرات چهارروزه طالبان و پاکستان در استانبول، با میانجی‌گری ترکیه و قطر، بدون هیچ نتیجهای پایان یافت؛ گفتوگوهایی که قرار بود آتش‌بس دوحه را به توافقی پایدار بدل کند، اما به بنبست کشیده شد. اسلامآباد طالبان را به حمایت از گروه‌های تروریستی ضدپاکستانی متهم کرده و هشدار داده است که «صبرش تمام شده». در حالیکه کارشناسان منطقه‌ای و بین‌المللی شکست این مذاکرات را نشانهای از آغاز فصل تازهای از تنش در مرزهای جنوب آسیا میدانند، بیم آن میرود که تحولات پیشرو، افغانستان را وارد مرحلهای از بیثباتی و درگیری‌های تازه کند.
پاکستان و طالبان پس از مذاکرات در دوحه با میانجی‌گری قطر و ترکیه بر سر آتش‌بس فوری توافق کردند. با وجود این، اظهارات تحریکآمیز نبی عمری، مقام ارشد طالبان، درباره «بازپسگیری خاک افغانستان از پاکستان» نشان می‌دهد تنش‌های تاریخی، امنیتی و ایدئولوژیک میان دو طرف همچنان پابرجاست و توافق فعلی شکننده است.
دیدگاه بسته شده است.