نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
روز جهانی حقوق بشر در افغانستان معنایی تلخ و متفاوت دارد. در حالی که جهان امروز از آزادی، برابری و کرامت انسانی سخن میگوید، زنان در سایه حاکمیت طالبان با واقعیتی روبهرو هستند که نهتنها حقوق بنیادین آنان را نقض میکند بلکه آینده همه شهروندان را به تاریکی میکشاند. محرومیت از تحصیل، کار، حضور اجتماعی و حتی دسترسی آزادانه به خدمات درمانی، افغانستان را به نماد نقض آشکار حقوق بشر بدل کرده است.
افغانستان پس از بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱ وارد مرحلهای شد که بسیاری از ناظران آن را «آپارتاید جنسیتی» مینامند. این اصطلاح به سیستمی اشاره دارد که زنان را بهطور سازمانیافته و قانونی از حقوق اساسی محروم میکند. فرمانهای طالبان نهتنها دختران را از ادامه تحصیل پس از صنف ششم بازداشته، بلکه زنان را از کار در بیشتر نهادهای دولتی و خصوصی کنار گذاشته است.
حتی سازمانهای بینالمللی مانند سازمان ملل نیز مجبور به تعطیلی یا محدودسازی فعالیتهای خود شدهاند زیرا طالبان حضور زنان در این نهادها را ممنوع کردهاند. این سیاستها تنها محدود به عرصه آموزش و کار نیست. زنان از ورود به پارکها، سالنهای ورزشی و بسیاری از فضاهای عمومی منع شدهاند.
برای دسترسی به خدمات درمانی نیز باید با یک محرم همراه باشند، امری که جان هزاران زن را به خطر انداخته است. این محدودیتها نه تنها نقض آشکار اصول جهانی حقوق بشر است بلکه با کنوانسیونهای بینالمللی در تضاد کامل قرار دارد.
روز جهانی حقوق بشر فرصتی است تا ابعاد مختلف این نقضها بازخوانی شود. حق آموزش، که باید ستون آینده هر جامعه باشد، از دختران دریغ شده و آیندهای تاریک برای نسل جدید رقم میزند. حق کار، که استقلال اقتصادی و مشارکت اجتماعی زنان را تضمین میکند، بهطور گسترده نقض شده و خانوادهها را در بحران معیشتی فرو برده است.
حق سلامت نیز با محدودیتهای دسترسی زنان به خدمات درمانی بدون محرم به خطر افتاده و جان هزاران نفر را تهدید میکند. آزادی بیان و رسانههای زنان خاموش شدهاند و صدای آنان در عرصه عمومی به حاشیه رانده شده است. مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان نیز بهطور کامل از بین رفته و آنان از هرگونه نقشآفرینی در تصمیمگیریهای ملی محروم شدهاند.
جامعه جهانی بارها این سیاستها را محکوم کرده است. سازمان ملل وضعیت افغانستان را ناقض اصول منشور خود دانسته و کارشناسان حقوق بینالملل آن را مصداق آپارتاید جنسیتی معرفی کردهاند. برخی کشورها مانند استرالیا تحریمهایی علیه مقامات طالبان به دلیل نقض حقوق زنان اعمال کردهاند.
سازمانهای حقوق بشری نیز افغانستان را یکی از شدیدترین بحرانهای حقوق بشر در جهان معرفی کردهاند. با این حال، این واکنشها هنوز نتوانستهاند تغییر ملموسی در سیاستهای طالبان ایجاد کنند و زنان همچنان در زندان قوانین تبعیضآمیز گرفتارند.
با وجود این فشارها، زنان تسلیم نشدهاند. آنان با شجاعت در خیابانها اعتراض کردهاند، رسانههای کوچک و مخفی راهاندازی کردهاند و از شبکههای اجتماعی برای رساندن صدای خود به جهان استفاده میکنند. این مقاومتها نشان میدهد که زنان افغانستان با وجود تهدیدها و خطرها همچنان برای حقوق خود مبارزه میکنند و نمیخواهند در برابر آپارتاید جنسیتی سکوت کنند.
اما این مقاومت بدون حمایت جهانی شکننده است و نیازمند اقدام عملی فراتر از محکومیتهای لفظی میباشد. پیامدهای انسانی و اجتماعی این وضعیت بسیار گسترده است. حذف زنان از اقتصاد بحران فقر را تشدید کرده و بسیاری از خانوادهها را به مهاجرت اجباری واداشته است.
محرومیت از حقوق اساسی باعث افزایش افسردگی و ناامیدی در میان زنان شده و آینده دختران بدون آموزش، آیندهای مبهم و پرخطر را رقم میزند. افغانستان امروز نه تنها با بحران حقوق بشر بلکه با بحران اجتماعی و اقتصادی عمیقی روبهروست که ریشه آن در تبعیض جنسیتی نهادی است.
روز جهانی حقوق بشر در افغانستان امروز نه جشن برابری، بلکه یادآور زخمهای عمیق بر پیکر زنان است. طالبان با سیاستهای تبعیضآمیز خود نه تنها حقوق زنان بلکه آینده کل جامعه را نابود میکنند. جهان باید صدای زنان افغانستان را بشنود و فراتر از شعار، اقدام عملی برای حمایت از آنان انجام دهد.
مقاومت زنان الهامبخش است، اما بدون حمایت جهانی این مقاومت در برابر آپارتاید جنسیتی شکننده خواهد بود. افغانستان امروز آینهای است که نشان میدهد اگر حقوق بشر تنها در شعار باقی بماند، چگونه میتواند بهراحتی زیر پای استبداد لگدمال شود. روز جهانی حقوق بشر باید به صدای زنان افغانستان گره بخورد؛ صدایی که فریاد میزند آزادی، برابری و کرامت انسانی حق ماست.
افغانستان امروز نماد شکست جامعه جهانی در تحقق عملی حقوق بشر است. زنان با وجود همه محدودیتها همچنان ایستادهاند و مبارزه میکنند، اما این مبارزه نیازمند همبستگی جهانی است. روز جهانی حقوق بشر باید نه تنها یادآور اصول جهانی، بلکه فرصتی برای اقدام عملی در حمایت از زنان افغانستان باشد.
اگر جهان نتواند در برابر آپارتاید جنسیتی طالبان بایستد، اعتبار حقوق بشر بهعنوان یک ارزش جهانی زیر سؤال خواهد رفت. زنان افغانستان امروز فریاد میزنند که آزادی و کرامت انسانی حق آنان است؛ صدایی که نباید در هیاهوی سیاست و بیعملی جهانی خاموش شود.
سازمان حق و عدالت در روز جهانی حقوق بشر تأکید کرد که حقوق انسانها در افغانستان، به ویژه زنان، کودکان و اقشار آسیبپذیر، باید محترم شمرده شود. این سازمان خواستار پایان نقض حقوق و ایجاد فرصتهای برابر برای همه شد و حمایت مستمر از مردم را وظیفهای همگانی خواند.
در شرایط دشوار مهاجرت و اخراجهای اجباری در پاکستان، بانو زحل فعال مدنی افغانستان با ایجاد آموزشگاهی کوچک برای کودکان پناهنده، امیدی تازه به آموزش و آینده بخشید. مسئله آموزش مهاجرین افغانستانی در پاکستان یکی از چالشهای جدی و کمتر دیدهشده است. کودکان پناهنده در شرایطی زندگی میکنند که دسترسی به مکتب و امکانات آموزشی […]
پژوهش تازه در بریتانیا نشان داد زنستیزی خشونت خانگی را به افراطگرایی پیوند میدهد. در افغانستان تحت طالبان، این چرخه به سیاست رسمی بدل شده؛ زنان از آموزش، کار و حقوق اساسی محروماند و خشونت سیستماتیک زندگیشان را رقتبار ساخته است.
سازمان «حق و عدالت» با نامهای اضطراری از دولت پاکستان خواستار توقف فوری اخراج اجباری زنان فعال حقوق بشر افغانستان شد. این زنان به دلیل فعالیتهای مدنی از آزار طالبان گریختهاند و بازگرداندنشان تهدیدی مستقیم علیه جان آنهاست. آمار داده که ۵ زن اخراج شده و صدها نفر دیگر در خطرند و رونوشت نامه را به وزارتخانههای کلیدی پاکستان ارسال کرده است.