دبیرکل سازمان ملل: سیاست‌های طالبان «احمقانه» است

در یک تحول بی‌سابقه در ادبیات رسمی سازمان ملل، آنتونیو گوترش، دبیرکل این نهاد، روز سه‌شنبه ۲۵ سنبله ۱۴۰۴ (۱۶ سپتامبر ۲۰۲۵) در نشست خبری نیویورک، سیاست طالبان در منع زنان افغانستانی از مشارکت در عملیات امدادرسانی را «احمقانه» توصیف کرد. این واژه، که تاکنون در سطح دیپلماسی جهانی برای توصیف یک گروه حاکم به کار نرفته بود، بازتابی از شدت بحران انسانی و اخلاقی در افغانستان تحت سلطه طالبان است.

اظهارات دبیرکل سازمان ملل متحد در واکنش به تصمیم طالبان برای منع زنان از مشارکت در کمک‌رسانی به زلزله‌زدگان ولایت کنر بیان شد؛ تصمیمی که نه‌تنها مانع ارائه خدمات انسانی شد، بلکه بار دیگر نشان داد که سیاست‌های طالبان در قبال زنان، حتی در شرایط اضطراری، بر پایه حذف و تبعیض بنا شده‌اند.

استفاده از واژه «احمقانه» در ادبیات رسمی سازمان ملل، به‌ویژه از سوی شخص دبیرکل، حامل بار سنگین سیاسی و اخلاقی است. این توصیف نه‌تنها بیانگر نارضایتی شدید از عملکرد طالبان است، بلکه نشان‌دهنده عبور از زبان دیپلماتیک معمول و ورود به مرحله‌ای است که در آن، رفتارهای طالبان دیگر قابل توجیه یا تحمل نیستند.

این تحول زبانی، در کنار انزوای فزاینده طالبان در نشست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، نشان می‌دهد که مشروعیت این گروه در سطح جهانی به‌شدت زیر سؤال رفته است. سازمان ملل، که همواره با احتیاط و ملاحظات سیاسی سخن می‌گوید، اکنون به صراحت از واژگانی استفاده می‌کند که پیش‌تر تنها در محافل غیررسمی شنیده می‌شد.

توصیف «احمقانه» از سوی دبیرکل سازمان ملل را باید نقطه‌عطفی در مواجهه جهانی با طالبان دانست. این واژه نه‌تنها یک انتقاد لفظی، بلکه یک اعلام موضع صریح در برابر سیاست‌هایی است که کرامت انسانی را نقض می‌کنند و مانع امدادرسانی در شرایط بحرانی می‌شوند.

اهمیت این رخداد در آن است که نشان می‌دهد بحران افغانستان دیگر صرفاً یک موضوع داخلی یا منطقه‌ای نیست، بلکه به مسئله‌ای جهانی با ابعاد اخلاقی، انسانی و حقوقی تبدیل شده است. چنین موضع‌گیری‌هایی می‌توانند زمینه‌ساز تغییرات جدی در نحوه تعامل نهادهای بین‌المللی با طالبان شوند و فشارهای سیاسی و حقوقی را بر این گروه افزایش دهند.

این تحول زبانی، اگر با اقدامات عملی همراه شود، می‌تواند به باز شدن روزنه‌هایی برای حمایت از مردم افغانستان، به‌ویژه زنان و دختران، منجر شود؛ مردمی که قربانی سیاست‌هایی شده‌اند که اکنون حتی در زبان رسمی سازمان ملل «احمقانه» خوانده می‌شوند.