تاجیکستان، نیازمند تحول در آموزش

به گزارش شانا به نقل از صدای خراسان، یکی از جوانان این کشور که به روسیه مهاجرت کرده می‌گوید: «تحصیلات درستی ندارد و در طول سال‌های تحصیل در لیسه/ دبیرستان تصمیم گرفتم برای کار به روسیه مهاجرت کنم؛ هرچند اگر تحصیل هم می‌کردم در تاجیکستان به‌راحتی نمی‌توانستم کار پیدا کنم. حالا در روسیه در فعالیت‌های ساختمانی مشغول به کار هستم.»

وی در ادامه گفت: «اگر در تاجیکستان دانشجو نباشید، باید به خدمت سربازی بروید، بنابراین بهترین گزینه برای جوان‌ها مهاجرت به روسیه است.»

همه‌ساله بسیاری از شهروندان تاجیکستان که تا مقطع متوسطه/ راهنمایی بیشتر تحصیل نکرده‌اند، کشورشان را به قصد مهاجرت ترک می‌کنند. به گفته یکی از روزنامه‌نگاران تاجیکستان، «در میان مردم این کشور، خصوصاً افرادی که در نواحی دوردست و بدون امکانات زندگی می‌کنند، انگیزه‌ای برای تحصیل وجود ندارد؛ حتی برخی خانواده‌ها نیز برای تحصیل فرزندان خود تلاشی نمی‌کنند.»

در همین حال به گفته جامعه‌شناسان، تحصیلات ابتدایی پایه‌گذار و عامل رشد مکاتب متوسط/ راهنمایی و لیسه/ دبیرستان و نیازمند توجه لازم از سوی دولت و جامعه هستند.

به گفته این روزنامه‌نگار تاجیکستانی، طی پنج یا شش سال اخیر در تاجیکستان، خصوصاً در مناطق شهرنشین، بیشتر والدین تلاش می‌کنند تا کودکان خود را به مکاتب روسی بفرستند؛ زیرا اعتماد به مکاتب تاجیکستانی کاهش یافته است؛ طبق مشاهدات من، مکاتب روس، برای تحصیل مناسب‌تر هستند و فارغ‌التحصیلان این مکاتب می‌توانند در آینده به تحصیل در دانشگاه‌های روسیه، قزاقستان و دیگر کشورهای پساشوروی بپردازند.

وی در ادامه افزود: «والدین بیش‌تر تلاش می‌کنند تا فرزندان خود را به مکاتب خصوصی ببرند؛ زیرا حقوق دریافتی توسط معلمان در این مکاتب بیش‌تر است و مدیریت بهتری نیز نسبت به مکاتب دولتی دارند.»

طبق آمار رسمی، در تاجیکستان ۲۶ مکتب روسی و ۱۴۱ مکتب دوزبانه – روسی و انگلیسی وجود دارد. در سال ۲۰۱۷- ۲۰۱۸ میلادی، در مکاتب تاجیکستان ۲۹ استاد روس حضور داشتند و سال جاری تعداد استادان و معلمان تا ۵۰ نفر می‌رسد.

در تاجیکستان، میزان درآمد معلمان، نسبت به تجربه و سابقه کاری و تخصص سنجیده می‌شود. به گفته یکی از کارشناسان سازمان‌های بین‌المللی که نخواست نامش فاش شود، مکاتب تاجیکستان سه مشکل عمده دارند که عبارتند از:

• تعداد کم آموزگار متخصص و شایسته
• نبود تجهیزات تکنیکی برای دروسی که نیازمند این تجهیزات هستند.
• قدیمی شدن برنامه‌های تحصیلی

در واقع معلمان پیشین در حال بازنشستگی هستند و جوانان به علت پایین بودن دستمزدها حاضر به فعالیت به عنوان معلم نیستند. بسیاری از جوانان نیز تنها برای داشتن مدارک عالی تحصیلی و برخی دیگر برای فرار از خدمت سربازی وارد دانشگاه‌ها می‌شوند و انگیزه‌ای برای تدریس در مکاتب پس از فارغ‌التحصیلی ندارند.

به گفته برخی تحلیلگران، افرادی که تمایلی به فعالیت پس از تحصیل ندارند نباید اجازه تحصیل در دانشگاه را داشته باشند. «امامعلی رحمان» رئیس جمهوری تاجیکستان به مسئولان وزارت معارف و علم این کشور دستور داده است که تا سال ۲۰۲۰ کمبود معلم در مکاتب را برطرف کنند.