به صدا درآمدن ناقوس شروع جنگ سرد جدید

وخامت اوضاع روابط ایالات متحده و چین در ماه‌های اخیر، مناسبات دو جانبه میان این قدرت بزرگ جهانی را به پایین‌ترین سطح خود در دهه‌های گذشته رسانده است.

طی یک هفته گذشته، دولت ترامپ تهدید کرده است که فاز اول معامله تجاری با چین را ملغی کرده و حتی تهدید به اعمال کنترل‌های جدید و سخت علیه صادرات محصولات آمریکایی با فناوری‌های آمریکایی که شرکت‌های چینی خریدار آن هستند کرده است و از طرف دیگر نیز واشنگتن به نظریه‌های توطئه‌آمیز در مورد دست داشتن دولت چین در ساخت کرونا و شیوع جهانی این ویروس دامن می‌زند.

در طرف مقابل نیز درحالی که طی مذاکرات تجاری ایالات متحده و چین در سال گذشته میلادی، رسانه‌های دولتی چین مراقب بودند که از انتقاد مستقیم به ترامپ جلوگیری کنند، این خویشتنداری اما دیگر مشاهده نمی‌شود و رسانه‌های چین از ماه‌ها قبل علیه ترامپ مطالب تندی انتشار می‌دهند همانند اقدام شین هوا خبرگزاری رسمی چین که در ماه مارچ از شیوع اپیدمی کرونا در ایالات متحده به عنوان «اپیدمی ترامپ» یاد کرد.

یک مقام سابق دولت ترامپ به رسانه‌ها گفته است که گزارش شین هوا از سوی مقامات کاخ سفید «به عنوان یک تهدید مستقیم« تلقی شده است و مطالب رسانه‌های چینی به دقت رصد می‌شود.

 وضعیت تنش‌آمیز در دریای جنوبی

در حالی هر دو کشور درگیر تبعات شیوع کرونا هستند اما مناقشه طولانی مدت بین دو قدرت در اقیانوس آرام طی روزهای گذشته به نقطه عطف خود نزدیک می‌شود؛ زیرا ایالات متحده در تلاش برای از میان برداشتن شکاف موشکی با چین در این منطقه دست به بازبینی استراتژی دریایی خود زده است.

پنتاگون در نظر دارد تفنگداران دریایی خود را به مدل‌هایی از موشک کروز تام هاوک مجهز کند که هم‌اکنون در ناوهای آمریکایی در حال حمل به منطقه آسیاپاسیفیک هستند. پنتاگون همچنین در حال تسریع روند ارسال نخستین موشک ضدکشتی دوربرد خود در چندین دهه اخیر است.

درواقع با از میان برداشته شدن محدودیت‌های معاهده کنترل تسلیحات موشک‌های میانبرد هسته‌ای (imf) ، دولت ترامپ در نظر دارد موشک‌های کروز با برد بلند را در منطقه آسیاپاسفیک مستقر کند.

همچنین در یک تغییر اساسی در تاکتیک‌ها، واحدهای کوچک و متحرک تفنگداران دریایی ایالات متحده که به موشک‌های ضد کشتی مسلح هستند به منطقه اعزام تا به قاتل کشتی‌های جنگی چینی تبدیل شوند.

ارتش آزادیبخش خلق چین طی سال‌های گذشته به صورت گسترده‌ای توان عملیاتی خود را با ساخت جزایر مصنوعی در دریای جنوبی و ساخت انواع تجهیزات جنگی دریایی همانند ناو هواپیمابر و کشتی‌های جنگی و زیردریایی افزایش داده است.

ایالات متحده این دریای جنوبی را از آب‌های بین‌المللی می‌داند و بر حق قانونی کشتی‌ها و زیردریایی‌هایش در رفت‌وآمد در این دریا تاکید می‌ورزد و مخالف ساخت تاسیسات دریایی توسط چین در این آبراهه است اما چین آن را رد می‌کند و نمی‌پذیرد. در سال ۲۰۱۶ عبورومرور تجاری با حجم بیش از ۵٫۲ تریلیون دالر از طریق دریای چین جنوبی صورت گرفته است که اهمیت استراتژیک آن را نشان می‌دهد.

مقامات نظامی آمریکا امیدوارند که در شرایط درگیری احتمالی، این واحدها در نقاط کلیدی در اقیانوس آرام غربی که از مجمع الجزایر ژاپن عبور می‌کند و از طریق تایوان، فیلیپین و بورنئی، دریاهای ساحلی چین را محصور می‌کند پراکنده خواهند شد.

فرمانده نیروی دریایی ایالات متحده، ژنرال دیوید برگر، در ۵ مارچ به کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: واحدهای کوچک تفنگداران دریایی می‌توانند به نیروی دریایی ایالات متحده برای دستیابی به کنترل دریاها، به‌ویژه در اقیانوس آرام غربی کمک کنند. وی گفت: «موشک Tomahawk ابزاری است که به ما امکان می‌دهد این کار را انجام دهیم.»

تام هاوک که برای اولین بار در جنگ در اول خلیج فارس در ۱۹۹۱ شهرت یافت در کشتی‌های جنگی آمریکا حمل شده و در دهه‌های اخیر از آن برای حمله به اهداف زمینی استفاده شده است.

به طور حتم موشک‌های کروز به تنهایی قادر به برهم زدن توازن قدرت به نفع آمریکا نخواهد شد؛ اما کاخ سفید امیدوار است که با گسیل تعداد بیشتر این سلاح‌ها در طولانی مدت به علاوه موشک‌های مشابه ژاپنی و تایوانی، تهدیدی جدی علیه مزیت قاطع پکن در کشتی‌های جنگی و زرادخانه موشک‌های بالستیک ایجاد شود.

این اقدام واشنگتن خشم چین را در پی داشته و پکن در بیانیه‌ای به رویترز درباره این اقدام آمریکا، از واشنگتن خواسته «مراقب حرف و عمل» خود باشد و «به حرکت مهره‌های شطرنج خود در اطراف این منطقه و گسترش بازوهای نظامی‌اش در اطراف چین» پایان دهد.

وزارت امور خارجه چین ایالات متحده را متهم به داشتن «ذهنیت جنگ سرد» و «افزایش حضور نظامی» در منطقه کرد. سخنگوی ارتش چین، اکتبر گذشته هشدار داد که اگر واشنگتن موشک‌های برد بلند را در منطقه آسیا و اقیانوس آرام مستقر کند، پکن [منفعل] «نمی‌ایستد.»

با این اوضاع بسیاری از تحلیلگران و مشاوران دولتی در دو کشور به این نتیجه رسیده‌اند که ایالات متحده و چین واقعاً در دوران جنگ سرد جدیدی هستند.

جنگ تجاری و کارت‌های ضعیف ترامپ

کاخ سفید همانند تقابل‌جویی در بخش نظامی در بخش تجاری نیز امیدواری چندانی به عقب راندن جدی پکن ندارد.

بله این واقعیت هست که چین هنوز اقتصادی صادرات‌محور است و مصرف‌کنندان آمریکایی نیز بزرگ‌ترین مشتریان کالاهای چینی هستند؛ اما باید توجه داشت که سهم صادراتی چین از تولید ناخالص داخلی این کشور از ۳۷ درصد در سال ۲۰۰۷ به اندکی کمتر از ۲۰ درصد در دوران کنونی کاهش یافته است. به طور حتم با جلب حمایت بیشتر از سوی تقاضای داخلی، چین قادر به تحمل فشار تعرفه‌ها و اقدامات دیگری است که با هدف تحت فشار قرار دادن صادرکنندگان صورت می گیرد.

از طرف دیگر ایالات متحده در واردات کالاهای کم‌هزینه که مورد پسند مصرف‌کنندگان آمریکایی با محدودیت درآمدی است به شدت به چین وابسته است. ایالات متحده همچنین برای حمایت از صادرات خود به چین وابسته است. در کنار مکزیک و کانادا، چین سومین بازار صادرات آمریکا است.

و نیز همچنین، ایالات متحده به چین وابسته است تا کسری بودجه خود را تأمین کند. پکن بزرگ‌ترین دارنده اوراق قرضه خزانه‌داری ایالات متحده با حدود ۱٫۳ تریلیون دالر است. تصمیم به فروش این اوراق می‌تواند چالش اقتصادی بزرگی برای واشنگتن رقم بزند.

در نهایت اما می‌توان گفت دولت ترامپ به زودی استفاده از ابزارهای مختلفی، همچون تحریم‌ها و اعمال سیاست‌های تجاری جدید، برای مجازات چین استفاده خواهد کرد. در نتیجه، به نظر می‌رسد در ماه‌ها و سال‌های آینده، تنش‌ها و درگیری‌های ایالات متحده و چین عمیق‌تر و با شدت ادامه یابد؛ این یعنی اینکه تقابل دو کشور محدود به جنگ‌های تجاری نخواهد بود به‌ویژه، اگر بحران کروناویروس انتخاب مجدد ترامپ را به خطر بیندازد، که در این صورت او موضع‌گیری بسیار سخت‌تری علیه چین اتخاذ خواهد کرد.

منبع: وبسایت الوقت