نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
کارل ویتفوگل، در کتاب «استبداد شرقی: بررسی اجتماعی تاریخ»، نظریهای را مطرح میکند که به تحلیل ساختارهای سیاسی و اجتماعی در جوامع شرقی، بهویژه در خاورمیانه و آسیا، میپردازد. او معتقد است که وابستگی شدید این جوامع به کشاورزی آبی، زمینهساز شکلگیری دولتهای متمرکز و اقتدارگرا بوده است.
۱. آب و کشاورزی؛ بستر قدرت سیاسی ویتفوگل استدلال میکند که کشاورزی آبی، بهویژه در مناطقی که به رودخانهها وابستهاند، نیازمند مدیریت دقیق منابع آب است. این نیاز، دولتهایی را پدید میآورد که برای کنترل و توزیع آب، قدرت متمرکز و ساختارهای اداری پیچیدهای ایجاد میکنند.
۲. دولتهای متمرکز و استبدادی در چنین جوامعی، دولتها نهتنها مسئول مدیریت منابع طبیعیاند، بلکه با تسلط بر اقتصاد و جامعه، به شکل استبدادی عمل میکنند. کنترل منابع مالی و طبیعی، ابزار حفظ قدرت و سرکوب مخالفان میشود.
۳. طبقات اجتماعی و تثبیت استبداد ویتفوگل نقش نخبگان اداری و نظامی را در تقویت دولتهای استبدادی برجسته میسازد. این طبقات، با حمایت از قدرت مرکزی، مانع شکلگیری نهادهای مستقل و دموکراتیک میشوند.
۴. مقایسه با غرب؛ تفاوت در مسیر توسعه در مقابل، جوامع غربی با بهرهگیری از نهادهای دموکراتیکتر و اقتصادهای متنوعتر، مسیر متفاوتی را طی کردهاند. ویتفوگل معتقد است که این تفاوتها موجب شکلگیری دولتهایی با قدرت کمتر متمرکز و استبدادی در غرب شدهاند.
۵. تأثیرات نظریه بر مطالعات تاریخی و اجتماعی نظریه استبداد شرقی، تأثیر قابلتوجهی بر تحلیلهای سیاسی، جامعهشناسی و تاریخنگاری داشته است. این نظریه، بهویژه در بررسی ساختارهای قدرت در جوامع غیرغربی، همچنان موضوع بحث و نقد است.
نظریه ویتفوگل، با تکیه بر پیوند میان منابع طبیعی و ساختارهای سیاسی، نگاهی نو به ریشههای استبداد در جوامع شرقی ارائه میدهد. هرچند این دیدگاه با نقدهایی همراه بوده، اما همچنان بستری غنی برای تأمل در تاریخ قدرت و دولت در جهان غیرغربی فراهم میسازد.
در نگاه نخست، آدولف هیتلر چهرهای نظامی، خشن و ضدفرهنگ به نظر میرسد؛ رهبری که کتابها را در میدانها میسوزاند و هنر را تحقیر میکرد. اما در پس این ظاهر، مردی پنهان بود که شبها در خلوت، با هزاران جلد کتاب زندگی میکرد، در حاشیه صفحات یادداشت مینوشت و از مطالعه برای ساختن جهانبینی نژادپرستانه خود بهره میگرفت. این گزارش، با تکیه بر پژوهشهای تاریخی، به بررسی نقش کتابخانه خصوصی هیتلر در شکلگیری شخصیت و سیاستهای او میپردازد.
همزمان با انتشار کتاب تازه دکتر محمدامین احمدی، رئیس پیشین دانشگاه ابنسینا، پرسشی بنیادین در مرکز توجه قرار گرفته است: آیا مردم افغانستان میتوانند بدون توسل به خشونت، مسیر تغییر و دستیابی به صلح پایدار را طی کنند؟ این اثر پژوهشی که بهزودی از طریق وبسایت بنیاد اندیشه در دسترس عموم قرار خواهد گرفت، با […]
در پنجمین دوره جشنواره فمینیستی «جو بوک» در کشور ایتالیا، مجموعهشعر «کلمه در تبعید» نوشته سمیه رامش، شاعر و نویسندهی افغانستانی، در تاریخ ۲۷ جولای ۲۰۲۵ بهطور رسمی معرفی و مورد تقدیر قرار گرفت. این رویداد فرهنگی، از مهمترین گردهماییهای اروپایی در حوزه برابری جنسیتی و حقوق زنان است. مجموعهشعر «کلمه در تبعید» نخستین اثر […]
کتاب «رحمِ پاره»، نخستین اثر تمنا ایثار، نویسنده جوان افغانستان، از آدرس کتاب کابل منتشر شده و روایتی است از تبعید، مهاجرت و رنجهای زنبودن در سایهی طالبان. «رحمِ پاره» تنها مجموعهای از یادداشتها و خاطرات نیست، بلکه بازتاب زندگی پارهپارهای است که ایثار در دل تاریکی تجربه کرده است. این کتاب، که حاصل نزدیک […]