آموزش از شهرهای بزرگ تا مناطق دورافتاده به یک واقعیت تبدیل شده است

صدف درویش | کابل

صدف، ۱۹ ساله، با بسته شدن مکاتب دولتی در سال ۱۴۰۰، آموزش آنلاین را با موبایل شخصی‌اش آغاز کرد. خانواده‌اش با وجود محدودیت‌های اقتصادی، حمایت نسبی از او داشتند، اما فضای اجتماعی اطرافش پر از نگاه‌های مأیوس‌کننده و بی‌اعتمادی به آموزش دختران بود.

او می‌گوید:
«آموزش آنلاین به من نظم، برنامه‌ریزی و مسئولیت‌پذیری آموخت. حتی اگر امکانات اندک باشد، با پشتکار می‌توان راه‌های جدید پیدا کرد.»

صدف یاد گرفت چگونه زمانش را مدیریت کند، مستقل باشد و با چالش‌ها روبه‌رو شود. برای او، آموزش آنلاین فقط یک جایگزین نبود، بلکه فرصتی برای رشد فردی و شناخت توانایی‌هایش بود. ارتباط با استادان، گروه‌های واتساپی آموزشی و منابع دیجیتال، به او اعتمادبه‌نفس بیشتری بخشید.

او همچنین از تأثیرات روانی این تجربه می‌گوید:
«وقتی دیدم که می‌توانم با وجود همه محدودیت‌ها یاد بگیرم، حس کردم که ارزش دارم. دیگران شاید فکر کنند دختران افغانستانی باید سکوت کنند، اما من فهمیدم که صدایم را می‌توانم از طریق دانش بلند کنم.»

اکنون، صدف آموزش را ابزاری برای تغییر می‌بیند و آرزو دارد روزی معلمی شود که به دختران دیگر نشان دهد حتی در تاریک‌ترین شرایط، می‌توان چراغی روشن کرد.

هما یارزاده | ولایت هرات

هما، ۱۸ ساله، در خانواده‌ای زندگی می‌کند که آموزش را ارزشمند می‌دانند. این حمایت خانوادگی، نقطه قوتی برای هما بود تا با تمرکز و انگیزه در صنف‌های آنلاین بنیاد حضور یابد.

او می‌گوید:
«آموزش آنلاین برای من یک تجربه جدید و مفید بود. گرچه بعضی موضوعات حضوری بهتر منتقل می‌شود، اما توانستم با تمرکز و برنامه‌ریزی، مشکلات را حل کنم.»

هما در صنف‌های آنلاین، با دخترانی از نقاط مختلف کشور آشنا شد و دیدگاهش نسبت به جامعه گسترده‌تر شد. او در دوره‌های بنیاد، علاوه بر دروس آموزشی، در جلسات مهارت‌های ارتباطی، تفکر انتقادی و برنامه‌ریزی فردی نیز شرکت کرد.

او از تغییرات شخصیتی‌اش می‌گوید:
«قبلاً خیلی وابسته بودم، اما حالا می‌توانم خودم تصمیم بگیرم، برنامه‌ریزی کنم و مسئولیت کارهایم را بپذیرم.»

اکنون، هما آرزو دارد در آینده در حوزه آموزش فعالیت کند و به دختران مناطق محروم کمک کند تا مسیر یادگیری را پیدا کنند، همان‌طور که خودش با کمک بنیاد آن را یافت.

جمیله دانشیار | ولسوالی شیندند، ولایت هرات

جمیله، دختری از ولسوالی شیندند، با بسته شدن مکاتب دخترانه، مسیر تحصیلی‌اش را از طریق آموزش آنلاین ادامه داد. او در ابتدا با تردید و اضطراب وارد این فضا شد، اما به‌تدریج توانست بر چالش‌ها غلبه کند.

او می‌گوید:
«قبلاً دختر خجالتی‌ای بودم، اما حالا می‌توانم نظر بدهم، در بحث‌ها شرکت کنم و با دیگران ارتباط برقرار نمایم.»

جمیله در دوره‌های بنیاد، در جلسات مهارت‌های فردی، گفت‌وگوهای گروهی و کارگاه‌های تقویت اعتمادبه‌نفس شرکت کرد. فضای حمایتی بنیاد به او اجازه داد بدون ترس از قضاوت، رشد کند و یاد بگیرد.

اکنون، جمیله آموزش را نه‌تنها راهی برای کسب دانش، بلکه ابزاری برای توانمندسازی و تغییر می‌بیند. او آرزو دارد روزی بتواند به دختران مناطق محروم کمک کند تا صدای خود را از طریق دانش بلند کنند.

عاطفه امینی | کابل

عاطفه، دختر ۲۳ ساله‌ای از کابل، با وجود مشکلات اقتصادی و نبود اینترنت پایدار، به‌صورت منظم در صنف‌های آنلاین بنیاد شرکت کرد. او از دشواری‌های فنی و مالی این مسیر می‌گوید، اما تأکید دارد آموزش آنلاین به او مهارت استفاده از تکنولوژی، مدیریت زمان و مسئولیت‌پذیری آموخت.

او می‌گوید:
«وقتی دیدم که می‌توانم با وجود همه محدودیت‌ها یاد بگیرم، حس کردم که می‌توانم مسیرم را خودم بسازم.»

عاطفه توانست با وجود نبود امکانات کافی، در صنف‌ها حضور یابد و تکالیفش را به‌موقع انجام دهد. این تجربه، اعتمادبه‌نفس بیشتری به او بخشید و نگاهش به آینده را روشن‌تر کرد.

اکنون، او آموزش را راهی برای بازسازی خود و ساختن آینده‌ای متفاوت می‌داند و امیدوار است روزی بتواند به دخترانی با شرایط مشابه کمک کند.

رویا احسان | کابل

رویا، دختر ۲۱ ساله‌ای‌ست که با وجود قبولی در رشته کامپیوتر ساینس دانشگاه کابل، به دلیل بسته شدن دانشگاه‌ها و ضعف آموزشگاه‌های خصوصی، مسیر تحصیلی‌اش را تغییر داد و به بنیاد جوانان افغانستان پیوست.

او می‌گوید:
«در ابتدا همه‌چیز علیه من بود؛ فضای خانه، نگاه اطرافیان، نبود حمایت. اما وقتی وارد بنیاد شدم، فهمیدم که می‌توانم با نظم و پشتکار، مسیرم را خودم بسازم.»

رویا از تجربه ارتباط با استادان و هم‌صنفانش سخن می‌گوید؛ ارتباط‌هایی که نه‌تنها آموزشی بودند، بلکه به او حس تعلق و انگیزه بخشیدند. او همچنین به تفاوت میان دختران شهر و روستا در علاقه‌مندی به آموزش آنلاین اشاره می‌کند و می‌گوید:
«اگر یک دلیل برای ترک کردن داری، ۹۹ دلیل برای ادامه دادن پیدا کن.»

برای رویا، آموزش آنلاین بستری برای بازسازی خود، کشف توانایی‌ها و ساختن آینده‌ای متفاوت بود. او اکنون آموزش را ابزاری برای تغییر می‌بیند؛ تغییری که از درون آغاز می‌شود و می‌تواند به بیرون گسترش یابد.

دیدگاه کارشناسان

بانو راضیه جعفری، پژوهشگر حوزه آموزش زنان، معتقد است:
«بنیاد جوانان افغانستان با تمرکز بر آموزش آنلاین، توانسته است شکاف‌های جنسیتی را در شرایط بحرانی کاهش دهد. این نهاد، نه‌تنها دانش منتقل می‌کند، بلکه عزت‌نفس و استقلال را در دختران تقویت می‌کند.»

بانو پروانه صمدی، فعال اجتماعی و مشاور آموزشی، می‌گوید:
«روایت‌هایی که از دختران شنیده‌ایم، نشان می‌دهد که آموزش آنلاین اگر با ساختار و حمایت همراه باشد، می‌تواند به ابزاری برای تحول اجتماعی تبدیل شود. بنیاد جوانان افغانستان دقیقاً همین مسیر را دنبال کرده است.»

بانو بهاره احمدی، استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل توسعه، تأکید می‌کند:
«در شرایطی که زیرساخت‌های آموزشی در افغانستان آسیب دیده‌اند، نهادهایی مانند بنیاد جوانان افغانستان نقش جایگزین نهادهای رسمی را ایفا می‌کنند. این نهادها باید تقویت شوند، چون آینده آموزش در افغانستان به همین ابتکارات وابسته است.»

و در نهایت …

روایت‌های صدف، هما، جمیله، عاطفه و رویا، تنها پنج نمونه از صدها دختری هستند که در دل تاریکی ممنوعیت آموزش، چراغ یادگیری را روشن نگه داشته‌اند. آن‌ها با وجود موانع فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، مسیر آموزش را نه‌تنها ادامه دادند، بلکه آن را به ابزاری برای بازسازی هویت، اعتمادبه‌نفس و آینده‌ی خود تبدیل کردند.

بنیاد جوانان افغانستان، با هدایت آقای سالار، توانسته است بستری فراهم کند که در آن آموزش، از یک فعالیت صرفاً علمی، به یک تجربه‌ی انسانی و اجتماعی تبدیل شود. این بنیاد، با استفاده از ابزارهای دیجیتال، ارتباطات انسانی و حمایت روانی، به دختران افغانستانی نشان داده است که حتی در شرایط ممنوعیت، می‌توان آموخت، رشد کرد و تغییر آفرید.

در شرایطی که نهادهای رسمی آموزشی در افغانستان با بحران مواجه‌اند، نهادهای مردمی مانند بنیاد جوانان افغانستان، نقش حیاتی در حفظ و توسعه‌ی آموزش ایفا می‌کنند. این نهادها نه‌تنها باید تقویت شوند، بلکه باید به‌عنوان الگوهایی برای آموزش در شرایط بحران مورد توجه قرار گیرند.

همان‌طور که بانو بهاره احمدی اشاره می‌کند:
«آینده‌ی آموزش در افغانستان، وابسته به ابتکاراتی‌ست که از دل جامعه می‌جوشند، نه از ساختارهای رسمی. بنیادهایی مانند بنیاد جوانان افغانستان، نه‌تنها آموزش را حفظ کرده‌اند، بلکه آن را به ابزاری برای توانمندسازی اجتماعی تبدیل کرده‌اند.»